बाध्यताले यौन पेसामा

नेपालगन्ज — कैलालीकी एक महिला ९ महिनाअघि नेपालगन्ज आइन । अन्तर्जातीय विवाह गरेकी उनले पतिको कुटाइ र यातना सहन नसकेर काम खोज्दै आएकी उनले होटलमा काम सुरु गरिन् । भाँडा माझ्ने काम सुरु गरेकी उनी देहव्यापारमा लागिन् ।

‘कहिले बाध्यताले त अहिले आफ्नै आवश्यकताले नचाहेको काम गर्नुपर्‍यो,’ उनले भनिन्, ‘जीवन जिउन सबै गर्नुपर्ने रहेछ ।’ पुनःस्थापना केन्द्रको सेल्टरमा भेटिएकी ३७ वर्षीया उनले पेटका लागि जस्तो पनि काम गर्नुपरेको बताइन् ।

नेपालगन्जमा अहिले उनीजस्तै धेरै महिला रहर र बाध्यता दुवैले यौन व्यवसायी बन्दै छन् । नेपालगन्ज र कोहलपुरमा यौनकर्मीको रूपमा काम गर्दै आएकी एक महिलाले पछिल्लो १ वर्षदेखि यौनलाई व्यवसाय बनाएकी छन् । पतिले अर्को विवाह गरेपछि आफू यौनबजारमा प्रवेश गरेको उनले बताइन् । ‘यो त मेरो बाध्यता हो,’ उनले भनिन्, ‘छोरीको भविष्यका लागि म आफ्नो शरीर बेच्दै छु ।’ सुरुमा होटलमा सरसफाइको काम गरेकी २३ वर्षीया एक महिलाले पनि रहरभन्दा बाध्यताले यौनकर्मी बन्नुपरेको बताइन् । शिक्षा र सीपको अभावमा आफू बाध्यताले यस्तो पेसामा लाग्नुपरेको उनको गुनासो छ ।

यौनकर्ममा लागेका धेरै महिलाको समस्या अशिक्षा नै हो । शिक्षा र सीपको अभावले बेरोजगार बन्नुपरेपछि कम समयमा धेरै पैसा कमाउने महत्त्वाकांक्षाले यौन पेसा अँगाल्ने गरेको उनीहरूसँगको कुराकानीले दर्साउँछ । १८ वर्षीया एक युवती उच्च शिक्षा हासिल गर्ने उमेरमा हरेक रात नेपालगन्जका फरक होटलका ग्राहक सन्तुष्ट पार्ने कलामा बितेको छ ।

‘एकै रात ७ जनासम्मलाई चित्त बुझाएकी छु,’ उनले निर्धक्कसँग भनिन्, ‘बानी परिसक्यो, कुन पुरुष के चाहन्छ भन्ने बुझेर काम गर्छु ।’ उनलाई यस्तो पेसामा लागेकोप्रति पछुतो त छ । तर, बाध्यता पेट पाल्ने नै हो । केही पैसा कमाएपछि उच्च शिक्षा पढ्ने योजना बनाएको उनले सुनाइन् ।

अभिभावकको संरक्षणमा हेक्का नपुग्दा उनले बालविवाह गरिन् । १५ वर्षमै विवाह गरेकी उनलाई २ वर्षमै लोग्नेले छाडेर बिदेसिए । माइती फर्किंदा आमाले अर्को विवाह गरेपछि बुबाले समेत हेरविचार गर्न ध्यान दिएनन् । ‘आमाले छोडेर जानुभयो बुबाले पनि अर्को विवाह गरेपछि म त्यो घरमा बस्नै सकिनँ,’ उनले भनिन्, ‘सबैतिरबाट एक्लो महसुस गरेर सुर्खेतबाट रोजगारीका लागि नेपालगन्ज आएँ र साथीकै लहैलहैमा यस्तो काममा लागियो ।’

काम थालेको होटल मालिकबाटै उनी यौन शोषणमा परेकी थिइन् । बिस्तारै मालिकले नै उनलाई ‘अब रातीमा पनि काम सम्हाल’ भनेपछि उनी यौनकर्मी बनिन् । ‘मेरो यौन कथा निकै अनौंठो छ,’ उनले सुनाईन्, ‘नराम्रो काम हो भन्ने जान्दा जान्दै म त यौन बजारकी पात्रमा रूपान्तरण भएँ ।’

नेपालमा कानुनी रूपमा यौन व्यवसाय बर्जित छ । तर, पनि लुकेर गरिने यो व्यवसाय नेपालगन्जमा फस्टाउँदो अवस्थामा छ । अधिवक्ता सुनीता शर्मा कति महिला बाध्यता र रहरमा यौन व्यवसायमा लागेको बताउँछिन् । ‘बाध्यताले लागेकाहरू होटल मालिकका विरुद्ध बोल्दैनन्,’ उनले भनिन्, ‘उनीहरू नबोल्दा बेश्यावृत्तिविरुद्धको कानुन पाटो नै कमजोर हुन्छ, त्यसले यो समस्या मौलाइरहेको छ ।’

महिला बेचबिखनका विरुद्ध क्रियाशील संस्था साना हातहरू नेपालकी अम्बिका थापा सरकारको कानुनी प्रावधान फितलो हुनु क्याबिन रेस्टुरेन्ट, डान्स बार, मसाज सेन्टर लगायतका अवैध धन्दा हुने अखडालाई बन्द गर्न नसक्दा यौन व्यवसायमा महिला बढ्दै गएको बताइन् ।

यौनकर्मी महिलाका अनुसार यौन बजारमा बार्गेनिङ गर्न प्रहरीकै हाकिमहरू पनि ग्राहकका रूपमा पुग्ने गर्छन् । त्यस्तोमा यौनकर्मी महिलाले प्रहरीभन्दा नै ग्राहककै रूपमा बार्गेनिङ गर्ने गरेको उनीहरूले सुनाए । ‘ग्राहकको स्तर र समय हेरेर एक रातको ५ हजारसम्म लिन्छौं,’ एक यौनकर्मी महिलाले भनिन् । कतिपय होटलले आफैं ग्राहक व्यवस्था मिलाएर बोलाउने र आधा रकम ‘दलाली’ को कमिसन लिने गरेको पनि यौनकर्मी महिलाले बताए ।

‘यौनकर्मी महिलाको पुनःस्थापनाको राम्रो पहल नसक्दा यो समस्या कम हुनुको सट्टा झन् बढ्दो छ,’ उनले भनिन्, ‘यसलाई समयमै राज्यले नै निगरानी र व्यवस्थापन गर्नु जरुरी छ ।’ होटल व्यवसायी संघ बाँकेका अध्यक्ष भीम कँडेलले फितलो कानुनका कारण यौन व्यवसाय बढेको बताए ।

‘होटलमा राख्दा वैवाहिक प्रमाणपत्र माग्ने व्यवस्था छैन, श्रीमान् श्रीमती हुँ भनेपछि होटलले बास दिन्न भन्न मिलेन,’ उनले भने, ‘तर, समग्र होटल व्यवसायीलाई एकै ठाउँमा राखेर बदनाम गर्न हुँदैन ।’ बाँकेका कतिपय स्टार होटलमै सेक्स स्क्यान्डल भएका घटनासमेत बाहिर आएका छन् ।