मृगौलापीडितको बिचल्ली

न त बल्ने दाउरा थिए न पकाउने केही वस्तु । ओखलढुंगाको बर्नालु १ की ४१ वर्षीया पोकलकुमारी दाहाल बुधबार बिहान भक्तपुर दूधपाटीस्थित भाजुपोखरी किनारको अस्थायी टेन्ट छेवैमा गुन्द्रुक उमाल्न खोज्दै थिइन् ।

‘गुन्द्रुकमा मिसाउने कुरा पनि केही छैन, अलिकति नुन हाल्छु,’ दुवै मृगौलामा समस्या रहेकी उनले भनिन्, ‘गोलभेडा पनि मिसाउनु पर्ला ।’ चुलो बाल्ने केही नभएपछि अस्पतालबाट औषधिका कार्टुन बटुलेर ल्याएकी थिइन् ।

 चार महिनादेखि मानव अंग प्रत्यारोपण केन्द्रमा मृगौलाको डायलासिस गराइरहेकी छन् । उनको बास भूकम्पपीडितका लागि बनाइएको अस्थायी टेन्टमा छ । केही समय अस्पताल परिसरमै बसिन् । सातामा दुईपल्ट डायलासिस गराउने बिरामीलाई अस्पतालमा राख्न नमिलेपछि अस्थायी टेन्टमा
पुगेकी हुन् ।

‘महिनादिन खोज्दा पनि कोठा पाइएन,’ उनले भनिन्, ‘बरु भाडा तिर्ने पैसाले औषधि किन्न सकिन्छ भनेर टेन्टमा बसेको हो, बिजोक भयो ।’ बढ्दो चिसो र टेन्टले नथामेर रातभर चुहिने शीत सहँदै आएकी छन् ।

न पोषिलो खानेकुरा छ न रात कटाउन कुनै न्यानो कपडा नै । साँझ–बिहान हातमुख जोर्न चुलो बाल्ने दाउरासमेत छैन । घरमा ८ देखि १६ वर्षका ५ छोराछोरीलाई छाडेकी छन् ।

‘भूकम्पले घर चिराचिरा पारेको छ, छोराछोरीलाई त्यत्तिकै छाडेर हिँडेका छौं,’ उनले रुँदै भनिन्, ‘स्कुले बालकलाई छाडेर हिँडेका हौं, घरमा खानेकुरा पनि केही थिएन ।’ खेतीकिसानी गरेर बालबच्चा पढाउँदै आएका उनीहरूको आम्दानीको अन्य स्रोत केही छैन । बिरामी पत्नीलाई स्याहार्न उनका पति पनि टेन्टमै छन् ।

रगत जाँच र नियमित औषधि सेवनमा मासिक पाँच हजारभन्दा बढी खर्च हुन्छ । मृगौलाको डायलासिस गराउँदै गर्दा क्षयरोगको लक्षण पनि देखिएको छ । ‘चिसो एकतमासले बढेको छ, रोगले पनि उसैगरी च्यापेको छ,’ बिलौना गरिन्, ‘रोगले भन्दा पहिल्यै चिसोले मरिन्छ जस्तो छ ।’

पोकलकुमारीको जस्तै पीडामा छन् पाल्पाको बौगापोखरा ९ का बालकृष्ण थापा पनि । मृगौलापीडित उनी छ महिनादेखि भाजुपोखरी किनारको अस्थायी टेन्टमा बसिरहेका छन् । साताको दुईपल्ट डायलासिस गराउनुपर्ने भएकाले चिसोमा कष्टकर जीवन बिताउनु परेको उनका छोरा विजयले बताए ।