१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १४७

भाजु पुखु

शब्द/तस्बिर : केशव थापा

काठमाडौँ — ऐतिहासिक सम्पदाका रुपमा रहेको भक्तपुरको भाजु पुखु (पोखरी) पुनर्निर्माण भइरहेको छ । इतिहासविद् पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठका अनुसार प्राप्त सामग्री र प्रमाणका आधारमा उक्त पोखरी १२औं शताब्दीमा बनेको देखिन्छ, जुन काठमाडौंको रानीपोखरीभन्दा पाँच सय वर्षअघि हो ।

भाजु पुखु

पोखरी १२ औं शताब्दीमा बने पनि १६ औं शताब्दीमा तत्कालीन भक्तपुरका राजा जितामिक्र मल्लका सशत्त भारदार भाजुकसले पुनर्निर्माण गरेकाले पोखरीको नाम भाजु पुखु भएको हुन सक्ने श्रेष्ठको भनाइ छ ।


भाजु पोखरी र उत्तरपट्टि रहेको सिद्धपोखरी एउटै समयमा निर्माण भएको अन्वेषणबाट देखिएको श्रेष्ठले बताए । यो पोखरीको बीचमा रानीपोखरीमा जस्तै मन्दिर छ । मन्दिरबारे लेखिएको कुनै ग्रन्थ भने हालसम्म फेला परेको छैन । उत्खननका क्रममा फेला परेका त्यहाँ प्रयोग गरिएका इँटा १२औं शताब्दीका देखिन्छन् ।


विसं १७३८ मा गएको विनाशकारी भूकम्पले उक्त मन्दिर तहसनहस पारेको र त्यसपछि पुनर्निर्माण नभएको हुन सक्ने अनुमान छ । पोखरी बीचमा रहेको मन्दिर शिखरशैलीमा तान्त्रिक विधिपूर्वक निर्माण गरेको पाइएको श्रेष्ठले बताए ।


पुखु पुनर्निर्माण तथा मन्दिर उत्खनन प्रक्रिया जारी रहे पनि मूल देवता भने फेला परेको छैन । देवीको सानो मूर्ति मात्र फेला परेको छ । झाडीमा परिणत पोखरीको सरसफाइ, उत्खनन कार्य २०५८ सालमै सुरु गरे पनि बीचमै रोकिएको थियो ।


स्थानीय तहको निर्वाचनबाट जनप्रतिनिधि आएपश्चात उत्खनन् तथा पुनर्निर्माणले तीव्रता पाएको भाजुपोखरी निर्माण उपभोक्ता समिति अध्यक्ष कृष्णप्रसाद डुमेरुले बताए । चालू आर्थिक वर्षभित्र पुनर्निर्माण सक्ने गरी भक्तपुर नगरपालिकाले १ करोड बजेट विनियोजन गरेको छ ।

प्रकाशित : फाल्गुन १०, २०७५ ०७:५१
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?