सिकर्मी अभावले पुनर्निर्माण ढिलो

‘१५/१६ दिन भइसक्यो सिकर्मी नाइकेको मृत्यु भएको । काठको काम प्रभावित भएको छ,’ कच्छपाल सुवर्णगिरि महाविहार सुधार समितिका सचिव सरोज शाक्यले भने, ‘अन्य काम भइरहेका छन् । तर, तोकिएको समयमै काम सम्पन्न हुन गाह्रो छ ।’ उपत्यकाका सबैजसो सम्पदा क्षतिग्रस्त भएकाले पुनर्निर्माणको काम भइरहेको छ । यसले पनि कामदार पाउन गाह्रो भएको छ ।

पुरानै शैलीको प्रयोग गर्न जान्ने, पुरानो जोडाइ, मसिनो बुट्टा बनाउन सक्ने व्यक्तिमध्ये धेरैको मृत्यु भइसक्यो भने अन्य काम गर्न सक्ने अवस्थामा छैनन् । शाक्यका अनुसार पुराना कलात्मक बुट्टा कुँद्ने मान्छेको अभाव हुने गरेको छ । ‘कीर्तिपुरमा पनि धेरै सिकर्मी छन्, पुराना र अनुभवी । तर, मन्दिरको काम कसैले जिम्मा लिन चाहँदैनन्,’ शाक्यले भने ।

गत वर्ष मन्दिर भत्काउने क्रममा जग खन्दा पुराना सिक्का र धातुका सामग्री भेटिएका थिए । उपत्यकाका चार मच्छिन्द्रनाथ/करुणमयमध्ये आदिनाथ पनि एक हो । प्यागोडा शैलीमा निर्मित यो मन्दिरमा प्रत्येक वर्ष कोजाग्रात पूर्णिमादेखि एक महिना र चैतेदसैंमा मेला लाग्छ ।

विशेषगरी छालाका रोगीले यहाँ भाकल गरे, पूजाआजा गरे रोग निको हुने विश्वास छ । मृतकका नाममा भाँडा चढाउने चलन भएका कारण भित्ताभरि थरीथरीका भाँडाकुँडा टाँगिएको देख्न सकिन्छ । मन्दिर परिसरभित्रकै अर्को संरचना क्षतिगर्व बोधिसत्वको मन्दिर पनि पुनर्निर्माणकै क्रममा छ । शिखरकूट शैलीमा बनेको उक्त मन्दिर उपत्यकाको अष्टवैतरागमध्ये सातौंमा पर्छ ।

कीर्तिपुर नगरपालिकाको प्रमुख पर्यटकीय स्थल र हिन्दु तथा बौद्धमार्गीको आस्थाको केन्द्र आदिनाथलाई २०७२ को भूकम्पले क्षतिग्रस्त बनाएपछि पुनर्निर्माण भइरहेको हो । ठेकेदार लोकनाथ महर्जनले भने मन्दिरको तीन तलासम्मको काम भइसकेकाले समयमै काम सक्ने दाबी गरे ।