चन्द समूहको परीक्षा

यसअघिको स्थानीय तहको निर्वाचनमा रोल्पाका सुरक्षा निकाय प्रमुखहरूको एउटै चिन्ता हुन्थ्यो– निर्वाचन बिथोल्ने तत्त्वले कतिबेला के बिगबिगी मच्चाउने हुन् ? २०७४ को स्थानीय निर्वाचन बहिष्कारको नीति लिएको चन्द समूहकै नेताहरू स्वतन्त्र उम्मेदवारका रूपमा चुनावमा होमिएपछि यस पटक सुरक्षा निकायलाई त्यस्तो चिन्ताले उतिधेरै सताएन । रोल्पाका चार स्थानीय तहमा चन्द समूहका नेताहरूले स्वतन्त्रमा उम्मेदवारी दिएका थिए । गंगादेव गाउँपालिकामा चूडामणि वली, थबाङ गाउँपालिकामा दलजित रोका, सुनछहरी गाउँपालिकामा पुस्तमन घर्तीमगर र सुनील स्मृति गाउँपालिकामा कमल थापा अध्यक्षमा उठेका थिए । चारै स्थानीय तहमा चन्द समूहका स्वतन्त्र उम्मेदवारको प्रतिस्पर्धा माओवादीका उम्मेदवारसँग भएको थियो ।

नेकपाका केन्द्रीय सदस्यसमेत रहेका गंगादेवका उम्मेदवार वली पार्टीले जित हासिल गरे नमुना गाउँ बनाउने नारा लिएर चुनावमा होमिएका थिए तर चौथो स्थानमा सीमित भए । उनले भने, ‘बहुमतले जित्छु भन्ने लागेको थियो तर संसदीय दलहरूको चुनावी रणनीति बुझ्न सकिएन । जित्न दिइएन ।’ गंगादेवमा कांग्रेसका हरिबहादुर पुनले जित हासिल गरेका छन् । सुनछहरी गाउँपालिकाको अध्यक्ष पदमा चुनाव लडेका चन्द समूहका पुस्तमन घर्तीमगर पनि निकटतम प्रतिद्वन्द्वीमा सीमित भए । कांग्रेस र एमालेसँग गठबन्धन गरेर प्रतिस्पर्धा गरे पनि पुस्तमनलाई माओवादीका धनबहादुर पुनमगरले दोब्बरभन्दा धेरै मतले जिते । जनतालाई निर्वाचनका लागि साक्षर बनाउन नसक्दा र केही अन्तर्घात भएकाले जित असम्भव भएको चन्द समूहका स्थानीय नेताको दाबी छ । थबाङ गाउँपालिकामा चन्द समूहले स्वतन्त्र उम्मेदवार दलजित रोकालाई अध्यक्ष पदमा समर्थन गरेको थियो । चन्द समूहकै दुई जनाले दिएको उम्मेदवारी फिर्ता गराएर पार्टी दलजितको समर्थनमा उभिएको थियो तर यहाँ पनि माओवादी नेता ऋषिकेशव बुढामगरले जित हासिल गरे ।

नेकपाका जिल्ला इन्चार्ज केशबहादुर बाँठामगर सुवासले तल्लो तहसम्म संगठन हुनु आवश्यक भएको स्वीकार गरे । उनले भने, ‘हामी अभियानजस्तै राजनीतिक गतिविधि चलाउँदै आयौं तर निर्वाचनमा भाग लिने र जनसमर्थन पाउने बेग्लै विषय रहेछ ।’ उनले जनतासँग यस पटक निर्वाचनका माध्यमबाट आफ्ना एजेन्डा खुलेआम भन्न पाएकामा खुसी लागेको बताए । ‘हाम्रा नेताले निर्वाचनमा सफलता पाउन सकेनन् तर जनतालाई अझ नजिकबाट आफ्ना योजना र विचार सुनाउन पायौं,’ उनले भने ।

रोल्पाका चारै स्थानमा हार ब्यहोरे पनि चन्द समूहका उम्मेदवारले प्यूठानमा दुई वडाध्यक्ष पदमा जित हासिल गरे । जिल्लाको माण्डवी गाउँपालिकाका १ मा बामबहादुर बुढामगर र वडा ४ मा दिलबहादुर गमालले अध्यक्ष जिते । यी दुवै वडामा कांग्र्रेस र माओवादीसँग तालेमल गरेका चन्द समूहका उम्मेदवारले एमालेका प्रतिस्पर्धीलाई जितेका हुन् ।

महासचिव नेत्रविक्रम चन्दको गृहनगर कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिकामा चन्द समूहका भेषराज भुसालले नगरप्रमुखमा उम्मेदवारी दिएका थिए । जारी मतगणनामा उनी पाँचौं स्थानमा छन् । यही नगरपालिकाको वडा ९ मा भने चन्द समूहले सोचेजस्तो नतिजा ल्याउन सकेन । यहाँ चन्द समूहका मालबहादुर घर्तीले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका थिए । वडामा माओवादीका रामगोपाल चौधरी थारूले ७ सय ८२ मत ल्याएर जित निकाले भने चन्द समूहका घर्ती ५ सय १७ मत ल्याएर तेस्रो भए । सदस्यमा पनि माओवादीका जोखबहादुर पुन र रामनरेश थारूले निर्वाचन जित्दा चन्द समूहका रमेश चौधरी र विजयविक्रम शाह पराजित भए । त्यस्तै महिला सदस्यमा माओवादीकी लक्ष्मी भट्टराई विजयी भइन् । चन्द समूहकी स्वतन्त्र उम्मेदवार सविताकुमारी घर्ती दोस्रो बनिन् । दलित महिला सदस्यतर्फ माओवादी केन्द्रकै सरिता विकले चुनाव जितिन् । एमालेकी फूलमाया सुनार दोस्रो र चन्द समूहकी शान्ति दमाई तेस्रो भइन् ।

चन्द समूहले सबैभन्दा धेरै उम्मेदवारी कालीकोटमा दिएको थियो । ३ नगरपालिका र ६ गाउँपालिकामा प्रमुख, उपप्रमुख र ८२ वटा वडामध्ये आधामा चन्द समूहले उम्मेदवारी दिएको थियो । तर, कुनै पनि स्थानमा चन्द समूहका उम्मेदवारले जित हासिल गर्न सकेनन् । चन्द समूहका उम्मेदवार धेरै ठाउँमा चौथो स्थानमा सीमित भएका छन् ।

नरहरिनाथ गाउँपालिको अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिएका चन्द समूहका केन्द्रीय सदस्य तथा कर्णाली ब्युरो इन्चार्ज एटम बीसीले मनोनयन दर्ता गर्ने क्रममा भ्रष्टाचारी, दलाली र राष्ट्रघातीको दिन सकिएको बताएका थिए तर उनले भनेजस्तो भएन । चन्द समूहको ‘प्रभाव क्षेत्र’ मै उनी चौथो स्थानमा सीमित भए ।

२०६४ मा उनी माओवादीको जिल्ला इन्चार्ज हुँदा त्यही क्षेत्र घर भएका चन्द समूहका प्रवक्ता खड्कबहादुर विश्वकर्माले पहिलो संविधानसभा चुनावमा २७ हजार मत ल्याएर जितेका थिए । त्यतिबेला कांग्रेस, एमाले, नेमकिपा, जनमोर्चा, राप्रपा सबैले पाएको मत जोड्दा पनि उनको जति पुगेको थिएन । तर, चन्द समूहले राम्रो नतिजा निकाल्न सकेन । चन्द समूहका कालीकोट इन्चार्ज कर्णबहादुर भण्डारीले भने जनमत परीक्षण गरौं भन्ने थियो, परीक्षण भयो ।

२०७४ को स्थानीय तह चुनावमा चन्द समूहका कार्यकर्ताले नरहरिनाथ–६ माल्कोटमा मतपेटिका फुटाएर आगो लगाइदिएका थिए । पार्टीका प्रभावशाली नेता विश्वकर्माको गृहनगर भए पनि नरहरिनाथमा चन्द समूहका उम्मेदवारले जितको खाता खोल्न सकेनन् । खाँडाचक्र नगरपालिकामा अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिएका चन्द समूहका हस्त विश्वकर्माले १ सय १८ मत मात्रै पाए ।

रास्कोट नगर प्रमुखमा त चन्द समूहका धिरेन्द्रा उपाध्याय नै उठेकी थिइन् । संविधानसभा २०६४ की समानुपातिक सदस्य रहेकी उपाध्याय चुनावी प्रतिस्पर्धामा एमाले, माओवादी, एकीकृत समाजवादी र कांग्रेसको गठबन्धनभन्दा पछि परिन् । चन्द समूहले डर, त्रास देखाएर प्रभाव क्षेत्र बनाए पनि जनसमर्थन नभएकाले चुनाव जित्न नसकेको माओवादी नेता धनजित शाहीले बताए । उनले भने, ‘बाहिर हल्ला चलाएजस्तो जनताको समर्थन छैन । यो कुरा चुनावमा पुष्टि भयो ।’