निश्छल हाँसो

डेढ दशकअघिसम्म साउन–भदौका महिना भक्तपुर, काठमाडाै‌ं, ललितपुरका पुराना नेवार बस्तीका झ्याल–झ्यालमा मालाझैं झुन्ड्याएर राखिएका राता खुर्सानीका माछीकाँडे झुप्पा लहरै देखिन्थे ।

झ्यालमा खुर्सानी सुकाउने त्यस्ता दृश्यले उपत्यकावासी स्वतः बुझ्थे– अब वर्षा समाप्त भयो र शरद लाग्ने बेला भयो । पुराना शैलीका कलात्मक झ्यालहरूमा खुर्सानी झुन्ड्याइने यो चलन भूकम्पपछि नयाँ शैलीका घरहरू बन्न थालेसँगै हराउँदै गएको छ । वनस्पतिविद् तीर्थबहादुर श्रेष्ठका अनुसार नेपालमा अलि–अलि पिरो, पिरो र ज्यादै पिरो सबैखाले गरी १५ थरी खुर्सानी पाइन्छन् । खुर्सानी दक्षिण अमेरिकी देश मेक्सिकोबाट संसारभर फैलिएको मानिन्छ । अध्ययनअनुसार, युरोप र उत्तर अमेरिकामा खुर्सानीको खपत सबैभन्दा कम हुन्छ । दक्षिण अमेरिका, एसिया र अफ्रिकामा खुर्सानी खानेहरू बढी छन् ।