जवाफ कसले दिने ?
म देशद्रोही होइन
माया छ, अपार छातीमा मेरो
तर, भन्न मन लाग्दैन आजकल– म नेपाली हुँ ।
राज्यले मलाई नागरिक ठान्दैन,
समाजले मलाई मान्छे स्विकार्दैन
म कुन दर्जाको मान्छे ?
म कहाँको मान्छे ?
छूत या अछूत ?
म को हुँ ???
जवाफ कसले दिने ???
चुनाव आउँदा मेरो भोट चल्छ,
हवस मेटाउन मेरो योनि चल्छ ।
मेरो बाको हातले बनेको मूर्ति– मन्दिरमा भगवान् मानिन्छ ।
मेरी आमाले सिएको लुगाले तिम्रो इज्जत ढाकिन्छ ।
मेरो दाइले बनाएको जुत्ताले तिम्रो मर्यादा उचाल्छ ।
मेरै भाइको धुनमा तिमी धनी रे संस्कृतिको
हिजो जोगाउने त म थिएँ
तर, तिमीले रचेको इतिहासमा म किन अटिनँ ?
जवाफ कसले दिने ???
वर्षौंदेखि खोलाको किनारामा भोकै छु म
सदियौंदेखि तिम्रो सभ्यतामा नाङ्गै छु
छाना र खानाको लागि मात्र म सधैँ रूनुपर्ने ?
ए हजुर ! मलाई पनि त भोक लाग्छ,
मलाई पनि त लाज लाग्छ
म कहाँ जाऊँ भोकै–नाङ्गै तड्पिँदै ?
तिमी किन मलाई आफूजस्तै ठान्दैनौ ?
जवाफ कसले दिने ???
जन्मिने द्वार एउटै,
जन्मेको धरती एउटै,
फेर्ने सास एउटै,
बाँचुन्जेल पनि शाश्वत एउटै,
मरेपछि लास एउटै
मरेर पुग्ने गन्तव्य उही
अब भन, म अछूत कसरी ?
श्रम, सीप सबै चल्दा
मैले छोको पानी नचल्ने किन ?
जवाफ कसले दिने ???
तिमी जाबो ६ महिना लामो
लकडाउनको कुरा गर्छौ
म युगौंदेखि छु क्वारेन्टिनमा
आफैंले आफैंलाई गुम्स्याएर
आफ्ना इच्छा, चाहना र भावनालाई
तिम्रा नीति र नियमले थिचेर
मेरा सपनाका पखेटा तिमीले भाँचिदियौ
आफैंले आफैंलाई कच्याककुचुक्क पारी
तिमीले बनाएको भेदभावको जन्जिरभित्र
म एक्लै बस्न बाध्य छु
जहाँ आत्मसम्मानको सास फेर्ने अक्सिजन छैन,
सपनाको बीउ रोप्ने माटो छैन ।
मेरो वरिपरि पर्खालै–पर्खाल छन्
बेरोजगारी, अशिक्षा गरिबी र भेदभावका
जसलाई भत्काउन साहसको प्रकाशसमेत पुग्दैन
म भित्रभित्रै तोडिएको छु
तिमी बाहिर कसरी समृद्धिको कुरा गर्छौ ?
जवाफ कसले दिने ???
प्रिय सरकार !
म सवालै–सवालको वालमा खडा छु
को ? के ? कहाँ ? कहिले ? कसरी ? किन ? अनि कहिलेसम्म ?
यस्ता हजारौं प्रश्न छन्, सोध्नुपर्ने ।
तर, आज केही प्रश्नको उत्तर तिमीले दिनैपर्छ
म को हुँ ?
म अमान्छे भइरहँदा तिम्रो समाजमा
तिमी कुन समाजवादको कुरा गर्छौ ?
मलाई ढुङ्गे युगमै छोडेर
तिमी कसरी विकासवादका कुरा गर्छौ ?
मेरो पिल्सिएको छातीमा टेकेर
तिमी कस्तो समानताको कुरा गर्छौ ?
तिमी भन मलाई, अब न्याय दिन्छौ कि ?
म नागरिकता जलाऊँ ?
जवाफ कसले दिने ???
प्रकाशित : वैशाख ११, २०७८ १३:११