गलबन्दी

‘सुनखानी गाउँ पुग्न छिटोछिटो हिँड्दा नि चार घण्टा जति लाग्छ, बाटो राम्रो छैन । साँझ पर्नुअगाडि नै पुग्दा राम्रो हुन्छ,’ उसले मायालु स्वरमा भनी ।

मैले हुन्छको भावमा टाउको हल्लाएँ ।

‘बाटामा भोक लागेसि सेल र चिउरा खानु अलिकति सखर पनि राखिदिएकी छु ।’

आज अचानक मैले त्यस महिलाको अनुहारमा आफ्नो आमाको मुहार देखें । मैले त उसलाई चिनेको २४ घण्टा पनि भएको छैन, के विधि आफ्नैजस्तो गरेर माया गरेकी ! मैले उसको खुट्टा छोएर ढोगें । मनमनै भनें, ‘धन्य छौ आमा ।’

त्यसपछि उसलाई मैले घाँटीमा बेरेको गलबन्दी झिकेर दिएँ र भनें, ‘खै तपाईंको छोरालाई भेट्न पाइएन, मेरोतर्फबाट यो गलबन्दी उपहार दिनुहोला ।’

उसले मलाई एकनास हेरिरही, कताकता उसको आँखामा आँसु टिलपिलाएको मैले देखें । मैले अनायासै भनें, ‘हस् त म जान्छु ।’

अनि म बाटो लागें ।

बाटोभरि मैले हिजोको दिन सम्झें ।

हिजो यो गाउँ आइपुग्दा, राति अबेर भइसकेकाले म यही घरको तरकारीबारीनेरको सानो इनारमा अडेस लगाएर बसेको थिएँ । चिसो थियो, म जाडोले कापिरहेको थिएँ । एउटी साठी वर्ष जतिकी वृद्धा ‘को रामेश्वर हो ?’ भन्दै बाहिर निस्की । मैले ‘म रामेश्वर हैन, सुनखानी गाउँ जान हिँडेको रात परिसकेकाले यहीं बिसाएको’ भने । वृद्धाले भित्र आउन भनी, तातो भात र गुन्द्रुकको तरकारी खान दिई । चुलो नजिकै एउटा गुन्द्री बिछ्याइदिई र ‘यहीं सुत’ भनी ।

यति गरुन्जेल उसले मलाई रामेश्वरबारे सबै बताई । रामेश्वर उसको एउटै छोरो ! रक्सीको मातले चुर भएर हिँड्ने, कुलतमा लागेको ! बाउ बितेपछि कति दुःख गरेर उसले रामेश्वरलाई हुर्काई, तर ऊ खराब गाउँलेको संगतमा पर्‍यो र बिग्रियो । अस्ति राति रामेश्वरले आफ्नै आमालाई अमखोराले हान्यो र मनपरि गाली गर्‍यो, पैसा दिएन भनेर । त्यसपछि ऊ घरबाट गएको आजसम्म फर्केको छैन ।

सोच्दासोच्दै म निकै तल आइपुगिसकेको रहेछु ।

छेउबाटै बगिरहेको कुलो ! कुलोनिर बसें र खाजा खान थालें ।

परबाट एक हूल मान्छे र सिपाहीहरू (पुलिसको बर्दी लगाएको) एक जनालाई हत्कडी लगाएर डोर्‍याउँदै छिटोछिटो म भएतिरै आउँदै थिए । के भएको रहेछ ! मेरो मनमा खुलदुली जाग्यो । हूल नजिक पुगेपछि मैले एक जना अधबैंसेलाई सोधें, ‘के भएको, त्यो हत्कडीले बाँधेको मान्छे को हो ?’

अधबैंसेले भन्यो, ‘यसले आफ्नै आमालाई बन्चरोले हानेर मारेछ, गाउँलेले समातेर पुलिसलाई बुझाएछन्, सदरमुकाम लैजान लागेको ।’

मैले मनमनै सोचें— कस्तो निर्दयी मान्छे आफ्नै आमालाई मार्ने ! हूल मलाई त्यहीं छाडेर अगाडि बढ्यो । मैले हत्कडी लगाएको मान्छेलाई नियालेर हेरें । उसको गर्धनमा मैले बिहान उपहार दिएको गलबन्दी झुन्डिएको थियो ।

मेरो मुखबाट सानो स्वरमा अनायास एउटा शब्द निस्कियो, ‘रामेश्वर !’