संकटमा साकिब

साकिब हुन्, विश्व क्रिकेटले देखेका अहिलेसम्मकै सबैभन्दा सफल अलराउन्डरमध्ये एक बंगलादेशी खेलाडी । अनि दीपक हुन्, क्रिकेटमा म्याच फिक्सिङका लागि दिनरात खटिरहने भारतीय सट्टेबाज । बंगलादेशसँगै श्रीलंका र जिम्बावे सम्मिलित सिरिजबारे दीपक साकिबबारे भित्री कुरा सुन्न चाहन्थे ।
खासमा त्यसको पनि एक वर्षअगाडि नै उनीहरूबीच ह्वाट्स एपबाट कुराकानी सुरु भइसकेको थियो । दीपक साकिबसँग व्यक्तिगत रूपमै भेट्न उत्सुक थिए । त्यही त्रिकोणात्मक सिरिजको एक खेलमा साकिब ‘म्यान अफ द म्याच’ भए । दीपकले त्यसकै लागि साकिबलाई सुरुमा बधाइ दिन चाहे र लेखे, ‘डु वी वर्क इन दिस अर आइ वेट टिल द आईपीएल ?’
अब यो ‘वर्क’ मा पनि कुनै ठूलो रहस्य त पक्कै लुकेको छैन । यसको अर्थ पनि सबै भित्री जानकारी कसरी पाउने हो भन्ने नै हो । पछिल्लो संस्करणको आईपीएल चलिरहेको बेला पनि शाकिबले अर्को सन्देश पाए र त्यसमा खास नामका खेलाडीले खेल्न पाउन छन् कि छैनन् भनेर सोधिएको थियो । दीपक यत्तिकैमा रोकिएनन्, उनले साकिबको बैंक खाताबारे पनि बुझ्न चाहे । उनले बुझ्न चाहेको त्यो बैंक खाता सामान्य खालको थिएन, त्यसले डलरको कारोबार हुनु पर्थ्यो ।
साकिबले ह्वाट्स एपमा दीपकसँग गरेका यी केही कुराकानी मात्र हुन् । उनले अरू यस्तै केही कुराकानी त ‘डिलेट’ गरिसकेका रहेछन् । जति बाँकी रहे, ती भर्खरै बाहिर आएका हुन् । त्यसो त साकिबले दीपकको करकापमा परेर केही लाख डलर कमाउने लोभमा खरावै काम त गरेनन् । त्यसो भनेको उनी सीधासीधा ‘म्याच फिक्सिङ’ तिर त लागेनन् । तर उनले जे जति भएको थियो, त्यो सबै अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिल (आईसीसी) को एन्टी करप्सन ब्युरोलाई पनि भनेनन् ।
जति बेला यी सबै कुरा बाहिर निस्क्यो, उनी आईसीसीबाट दुई वर्ष प्रतिबन्धमा परे । त्यसमध्ये एक वर्ष उनले क्रिकेटसँग जोडिएर केही पनि गर्न पाउने छैनन् । उनी यसरी प्रतिबन्धमा परेको समाचार त केही दिन पुरानै हो, तर यससँग जोडिएका घटनाक्रम भर्खरै बाहिर निस्कँदै छन् । उनीबारे थरीथरी विचार पनि । अनि केही पूर्वानुमानसमेत । यससँग जोडिएर ठ्याक्कै एउटा खास मत आएको छ र अर्को प्रश्न । पहिला मत ।
पूर्व इग्लिस कप्तान माइकल भनजस्ताले यो मतको प्रतिनिधित्व गरिरहेका छन् । त्यसअनुसार साकिबले लगभग अर्को वर्षभित्र क्रिकेट खेलिसकेका हुनेछन् । यस्तोमा यो कारबाही नरम भएन त ? साकिबलाई त आजीवन प्रतिबन्ध पो लगाउनुपर्ने हो । क्रिकेट सफा हुनुपर्छ, यसमा कसको मात्र विमति हुन्छ र ? तर जसले यही खेललाई धमिलो पार्न खोज्छ, त्यसलाई सकेसम्म कडाभन्दा कडा कारबाही हुनुपर्छ । खासमा साकिब यस्तै ठूलो सजायबाट बचेकै हुन् ।
सायद साकिब यसपल्ट भाग्यमानी रहेभन्दा हुन्छ । भनले त केसम्म पनि भनेका छन् भने साकिब जत्तिका खेलाडी कारबाहीमा पर्‍यो भनेर मनको कुनै कुनामा सहानुभूति राख्नुपर्ने पनि छैन । अझ भन्न सक्नुपर्छ, साकिबले अब कहिले पनि क्रिकेट खेल्न नपाएकै बेस । जसले क्रिकेटमा ‘फिक्सिङ’ भित्र्याउने प्रयास गर्छ अथवा त्यस्तो कुनै भूमिकासम्ममा पनि सहभागी हुन्छ, त्यो क्रिकेटबाट टाढिएकै राम्रो । किन चाहियो यस्तो मान्छे ?
अब प्रश्न । साँच्चै साकिब जत्तिको खेलाडी किन दीपकजस्ता सट्टेबाजको सम्पर्कमा रहे र त्यसबारे आईसीसीलाई सूचना दिन चुके ? यसको उत्तर साकिबले मात्र दिन सक्छन् । होइन भने उनीजस्तै यसअघि सट्टेबाजको सम्पर्कमा रहेर कारबाही भएका खेलाडीले नै । साकिबले यसबारे धेरै बोलेका छैनन् । बोल्न चाहेका बेला पनि उनलाई चुप लगाइएको छ । बरु हिजैजस्तो समाचार के आएको छ भने उनले ढाकामा कतै फुटबल खेले र त्यसमा फुटबल खेलाडी पनि हुनुको केही झलक देखाए ।
त्यसअगाडि एउटा पत्रकार सम्मेलनमा उनले के मुख खोल्ने प्रयास गरे, तत्काल उनलाई त्यही रोकियो । साकिबले खालि यति मात्र दोहराए कि उनले भूल गरेकै हुन्, उनी कारबाहीका लागि योग्य छन् । यसका लागि उनले माफी पनि मागे । यी सबै भनाइ त उनले आईसीसीले जारी गरेको वक्तव्यमै भनिसकेका थिए । तय छ, अबका केही वर्षसम्म साकिबले यसबारे बोल्ने छैनन् । सायद यसका लागि उनले कुनै दिन किताबै लेख्नेछन् ।
सबैको यस विषयमा एकमत के छ भने साकिबसँग जोडिएर जे जति घटना भए, ती सबै ठूलो शिक्षाका रूपमा आएको छ । यसले विश्व क्रिकेटलाई ठूलो पाठ पढाएको छ । जत्तिकै ठूला स्टार खेलाडी किन नहोस्, अथवा भर्खर क्रिकेट खेल्न सुरु गरेका खेलाडी नै, साकिबले जस्तो काम बिर्सेर पनि गर्नुहुन्न । हुन सक्छ, दीपकजस्ता सट्टेबाजले खेलाडीको नजिक आउने प्रयास गर्नेछ नै । तर यसबारे खेलाडीले तुरन्तै आईसीसीको त्यो एन्टी करस्पन ब्युरोलाई सूचना दिइहाल्नुपर्छ ।
जति बेला उनी आईसीसीको प्रतिबन्धमा परे, त्यति बेला उनी बंगलादेशी टेस्ट टिमका कप्तान थिए । यसअघि उनले इंग्ल्यान्डमा भएको वान डे विश्वकपमा गज्जब प्रदर्शन गरेका थिए । त्यसक्रममा उनी एउटै विश्वकपमा छ सय रन बनाउने र १० भन्दा बढी विकेट लिने पहिलो खेलाडी भएका थिए । यो तथ्यांकले पनि देखाउँछ, उनी वास्तवमै कत्तिको खेलाडी हुन् भनेर । सन् २०१४ मा बंगलादेशले ट्वान्टी ट्वान्टी
विश्वकपको आयोजना गर्दा पनि उनले यस्तै नाम कमाइसकेका थिए ।
नेपालले पनि त्यो विश्वकप खेलेको थियो । प्रतियोगिताअगाडि आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा साकिबलाई पनि केही बोल्न दिइएको थियो । त्यसको अन्त्यतिर नेपाली पत्रकारसँग विशेष रूपमा बोल्ने जिम्मेवारी उनलाई दिइएको थियो । उनी नेपाली पत्रकार बसेको राउन्ड टेबलमा आए र आफ्ना केही अनुभव सुनाए । उनलाई पनि नेपालले त्यो विश्वकप खेलेकोमा खुसी थियो र भनेका थिए, ‘विश्व क्रिकेटमा कुनै दिन नेपाल पनि बलियो टिम हुनेछ ।’ खुबै लज्जालु देखिएका थिए, उनी । शब्दहरू खोजी खोजी बिस्तारै सावधानीपूर्वक बोलिरहेका थिए ।
अहिले यिनै खेलाडी आईसीसीको कारबाहीमा परे, त्यो पनि नचिताएको कारणमा । ठीक यहाँनिर उल्लेख गर्नैपर्ने के पनि हो भने साकिबमाथि कारबाही हुँदा बंगलादेशी क्रिकेट बोर्डलाई भने खुसी नै लागेको छ । यो प्रतिबन्धले बंगलादेशी क्रिकेटमा आउन सक्ने एउटा ठूलो दुर्घटना टरेको छ । भारत जाने टुरअगाडि बंगलादेशी खेलाडी आन्दोलनमा थिए । उनीहरूले धम्की दिइरहेको थियो, बोर्डले तलब र सुविधा बढाउने जस्ता केही माग पूरा नगर्ने हो भने भारत पनि जाने छैन्, टुर नै बहिष्कार हुनेछ ।
अनि खेलाडीको यो आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका थिए, तिनै साकिबले । ठीक त्यही बेला आईसीसीको पनि निर्णय आयो, साकिबले त बोल्ने ठाउँ नै भएन, अरू खेलाडी चुपचाप भए । सुटुक्क भारत पनि पुगे । यी बंगलादेशी खेलाडी साकिबको अझै ठूला समर्थक भने हुन् र भनिरहेका छन्, ‘त्यो दिन अब धेरै टाढा छैन, जति बेला साकिबले फेरि बंगलादेशका लागि क्रिकेट खेल्नेछन् ।’
त्यति बेला भने साकिब बिर्सेर पनि दीपकसँग सम्पर्कमा आउने छैनन, आए पनि तुरुन्तै आईसीसीलाई झन्नेछन् ।
@himeshratna