समुद्रमा बेपत्ता भएका भूताहा जहाजका कथाले कुनै रहस्य–लोकतिर लैजान्थे मलाई । ती तिलस्मी लाग्ने कथा–श्रवणपछि मस्तिष्कमा अनेक नयाँ कथा जन्मिन्थे– जस्तो गहिरो नीलो समुद्रमुनि बिस्तारै डुबिरहेको विशाल जहाजको चित्र आउँथ्यो । बिस्तारै टुक्रिँदै गरेका जहाजका पार्टपुर्जा धीमा गतिमा समुद्रमा तैरिरहेका–डुब्दै गरेका हुन्थे ।
संगीतसँग बडो निकट छु म । यो मसँग मेरो बाल्यकालदेखि सँगसँगै छ, अटुट । संगीतको परख गर्न लामो स्वअध्ययन, संगत र त्यसमाथि मैले लिएको विविध आस्वादले काम गरेको हुनुपर्छ । डीलन, मेहंदी हसन, जगजित, आबिदा र आला पुगाचोभाका गीतहरू सुन्दा तिनकै धूनमा विलीनप्रायः हुन्छु म ।
नयाँ वर्षको रमझम सकिएको एक साता भयो । चैत मसान्तको साँझदेखि वैशाख एक गतेको झिसमिसेसम्म मात्दै, नाच्दै, गाउँदै, रुँदै, कराउँदै, मोबाइलबाट भिडियो खिच्दै संसारलाई आफ्नो अँगालोमा कसेर रमाइरहेका तन्नेरीहरू बिहानपख मस्त निदाए । निद्राले शरीरलाई आराम दिँदैन, दिउँसोका लागि ऊर्जाको संकलन गर्छ । नयाँ वर्षको भोलिपल्ट सडकमा जो–जो देखिए ती सबैको अनुहारमा ऊर्जाको चमक थियो । रमाइलो भयो नि यार !
प्रकाशन संस्था बुकहिलले मोहन मैनालीको पुस्तक ‘मुकाम रणमैदानः नेपाल–अंग्रेज युद्धको बखान’ को परिमार्जित संस्करण–कभर हालै सार्वजनिक गर्यो । ‘२०८० को पहिलो किताब, जो ६ महिनामै दोस्रो संस्करण छापियो,’ बुकहिलले आफ्नो फेसबुक पेजमा लेखेको छ, ‘पहिलो संस्करणमा भएका त्रुटि सच्याई आवरणको टाइपो परिवर्तनसहित चाँडै आउँदै छ ।’
जीवनका आखिरी दिनहरूमा आम मानिस नियमित काम–धन्दा, व्यवसाय सन्तानलाई जिम्मा लगाएर बस्छन् । कवि प्रकट पंगेनी ‘शिव’ भने ६७ वर्षको उमेरमा बल्ल व्यावसायिक जीवन सुरुवात गर्दै थिए । जीवनमा कहिल्यै स्थायी ठेगाना नबनाएका अनि पृथ्वीलाई नै आफ्नो घर सम्झेका उनी उही पुरानो थातथलो फर्केका थिए, रूपा गाउँपालिका–५ को देउराली उकाली ।
आधुनिककालमा ‘गुड्ने राजमार्ग’ आएपछि कर्णालीमा हजार वर्षदेखिको चल्तीको ‘हिँड्ने राजमार्ग’ (खस साम्राज्यकालीन भोट–माल–मधेस जोड्ने मार्गहरू) अलपत्र परेका छन् । तीमध्ये दुल्लुबाट हाउडीको लेक नाघेर हिँड्दै जुम्ला जाने बाटो पनि एक थियो । दसैंताका मैले त्यही बाटोको एकल पदयात्रा गरेँ– त्यो मार्गमा पर्ने सम्पदा–अवशेष हेर्दै, बासिन्दाका अनुभव सुन्दै ।
लेखक रामचन्द्र गुहाको नयाँ किताब ‘द कुकिङ अफ बुक्स’ ले लेखक–सम्पादकबीचको घनिष्ट सम्बन्ध वर्णन गर्छ, जसमा उनी आफैं मुख्य पात्र छन् र छन् अर्का प्रखर सम्पादक– रुकुन आडवाणी । सोझै भन्नुपर्दा यो साहित्यिक संस्मरण हुन त गुहाले लेखेका हुन्, तर यसका हिरो चार दशक सँगै काम गरेर उनलाई लेखक बनाएका सम्पादक रुकुन आडवाणी हुन् । किताबभरि रुकुनसँगका सम्बन्धहरूको पुनः अवलोकन भेटिन्छ ।
नयाँ वर्षको शुभकामना लेनदेन गरिसकेपछि अब एउटा पात्रो हेरौं, जसले आउने दिनबारे होइन गइसकेका दिनबारे बताउँछ । आगामी दिनमा कुन बाटो हिँड्नुपर्छ भनी सही निर्णय गर्न पछाडि फर्केर हेर्न सघाउँछ । यस पात्रोले आजभन्दा पचास वर्ष पहिले अर्थात् २०३० सालको कुरा बताउँछ ।
मेरा लागि सौगात मल्ल असाध्यै प्रिय अभिनेता हो । ऊ एकदमै ‘पर्फेक्ट एक्टर’ हो । उसले जुन चरित्रको निर्माण गर्छ, त्यसको रिदममै ऊ काम गरिरहेको हुन्छ । चरित्र निर्माणमा उसको लामो र लोभलाग्दो साधना छ । त्यसैले पटक–पटक भन्छु, सौगात एक पर्फेक्ट एक्टर हो ।
२९.१२°C काठमाडौं
