समूहकै वर्चस्व

नेपाली फिल्ममा केही वर्षयता ॅटिम–वर्क’ मा काम गर्नेहरू हाबी भइरहेका छन् । बजारमा पनि उनीहरूकै फिल्मले बढी व्यापार गरिरहेको छ ।

कार्तिक १, २०७६सुशील पौडेल

२०६८ साल पुसमा एउटा फिल्म रिलिज हुँदै थियो । कलाकारदेखि निर्देशक सबै नयाँ थिए । हिरोवाद हाबी भइरहेको त्यस समय नयाँ टिमको कामप्रति कमैको चासो थियो । आखिर नपत्याउने खोलाले बगायो । फिल्म थियो– लुट । त्यही फिल्मबाट कसैले वास्ता नगरेका सौगात मल्ल, दयाहाङ राईजस्ता कलाकार रातारात हिट भए । भर्खरै फिल्म कलेज पढेर आएका अल्लारे ठिटो निश्चल बस्नेत एकाएक सेलेब्रिटी निर्देशक बने । सानो बजेटमा नयाँ टिमले बनाएको लुट किन चल्यो ? धेरैले धेरै अर्थ लगाए ।

निश्चल लुट चल्नुको पहिलो श्रेय टिमलाई दिन्छन् । भन्छन्, ‘त्यो टिमअप नभएको भए लुट त्यत्तिको बन्दैनथ्यो ।’ उनले टिमका सबै सदस्यको व्यक्तिगत प्रयासकै उपज फिल्म गतिलो बनेको जिकिर गर्दै थपे, ‘निर्देशकका रूपमा त मैले सबैलाई चेक एन्ड ब्यालेन्स मात्रै गरेको हुँ ।’ तिनै निश्चल ठीक पाँच वर्षपछि सोही टिमसहित लुटको सिक्वेलसहित देखापरे । तर पनि फिल्म अपेक्षाकृत बन्न सकेन । चल्न सकेन । किन त ? निश्चल समीक्षात्मक बने, ‘सबैले फिल्म बनाउँदा टिमअप त गर्छन् नै । तर कस्तो टिम भन्ने कुराले फरक पार्दो रहेछ । त्यही टिम भए पनि हाम्रो काम लुटको बेलाजस्तो भएन । राम्रो फिल्म बन्न टिमको एक्स्ट्रा इफोर्टले अर्थ राख्दो रहेछ ।’ सिक्वेल बनाउँदा पैसादेखि चर्चा सबै भए पनि टिम सदस्यसँग राम्रो तयारीका लागि पर्याप्त समय नपाएको उनको गुनासो छ ।
‘लुट’ को सफलतापछि धेरै फिल्मकर्मीले त्यस्तै फिल्म बनाउन कोसिस गरे । छाडा संवाद हाबी त्यस्ता फिल्म चल्ने कुरै थिएन । चलेनन् । फेरि उनै निश्चलले नयाँ टिम बनाएर अर्को फिल्म ल्याए, ‘कबड्डी’ । निश्चल निर्माणमा बसे । रामबाबु गुरुङले निर्देशनको बागडोर सम्हाले । निश्चलले ‘कबड्डी’ को निर्माणमा टिमलाई समेत हिस्सेदार बनाए ।

सबैमा फिल्मप्रतिको अपनत्वले ‘कबड्डी’ लाई राम्रो बनायो । हिमाली भेगको थकाली समुदायको कथालाई मेनस्ट्रिम फिल्मका दर्शकले पनि रुचाइदिए । ‘एउटा राम्रो फिल्म बनाउन टिम चाहिन्छ । टिममा पैसाभन्दा सोचले बढी महत्त्व राख्छ,’ रामबाबु भन्छन्, ‘फिल्म देख्ने आँखाहरूबीचको तारतम्य मिल्नैपर्छ । सोच मिलेन भने टिम भए पनि फुट्छ ।’ टेलिभिजनको पर्दामा कमेडी सिरियल छ्यापछ्याप्ती थिए । चलेकै थिए । ‘तीतो सत्य’ का दीपकराज गिरीले फिल्म बनाउने भए । उनले फिल्म मात्रै बनाएनन्, त्यसताक पानी बाराबारको स्थितिमा रहेका हास्य कलाकारलाई एक ठाउँमा ल्याएर आफ्नै टिम पनि बनाए । छ वर्षअघि ‘छ एकान छ’ बनाएको उक्त टिमले अनवरत बर्सेनि फिल्महरू बनाइरहेको छ । सफलता चाख्दै आएको छ । दीपकको समूहको फिल्म चल्नुलाई धेरैले कमेडी रुचाइएको अड्कल काट्दै यस्तै प्रकृतिका फिल्म बनाउने लहड यतिबेला चलिरहेको छ । रामबाबु भने कमेडी चल्यो भन्ने बुझाइ गलत मान्छन् । भन्छन्, ‘कमेडी फिल्म मात्रै चलेको पनि हैन र कमेडी नभएको फिल्म चल्दै नचलेको पनि हैन ।’ दीपकराज आफ्ना फिल्म चल्नुको कडी टिमलाई नै दिन्छन् । ‘पहिलो कडी हाम्रो टिमवर्क नै हो’ दीपकले टिमकै कारण पटकथा र संवाद चुस्त र दर्शकअनुकूल बनाउन सकिएको ठान्छन् । राम्रो फिल्म बनाउने चक्करमा कला थोपर्नुमा पनि दोष देख्ने दीपक कला र मनोरञ्जनको सही तालमेल मिलाउन सकेमा मात्रै दर्शकले रुचाउने धारणा राख्छन् ।

‘हाम्रोमा समूहगत मिहिनेत छ । एक जना क्याप्टेन भए पनि उसलाई मात्रै सबै कुरा निर्णय गर्ने अधिकार हुँदैन । सल्लाह गर्दै फिल्म बनाउँछौं । झगडा गर्छौं, मुख रातो पनि बनाउँछौं तर प्रेमपूर्वक,’ उनले टिममा हरेक सदस्यको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको जिकिर गर्दै थपे, ‘हाम्रो टिममा कमेडीको पाटो माग्ने बूढा (केदार घिमिरे) को काँधमा छ । पटकथा मेरो, प्राविधिक पाटो दीपा (निरौला) जी र जितु नेपाल जी सबै पाटोमा काम गर्नुहुन्छ ।’
निर्देशनमा ठूलो आशा देखाएका भए पनि निश्चलले तीन वर्षयता फिल्म निर्देशन गर्न सकेका छैनन् । गतिलो टिमअप हुन नसकेकैले फिल्म बनाइहाल्न आँट्न नसकेको स्वयं निश्चल स्विकार्छन् । यतिबेला उनीसँग न ‘लुट’ को टिम छ, न त ‘कबड्डी’ मा नै उनी छन् । ‘सुरुमा जुन टिम बनाएर काम गरियो, सफल पनि भयौं । त्यसपछि सबैजना आ–आफ्नो काममा गए । त्यसपछि अर्को नयाँ टिममा जोडिएर काम गरें । उहाँहरू पनि स्थापित हुनुभयो । फेरि आ–आफ्ना काममा लाग्नुभयो ।
मैले समूह फेरिरहेको छु, टिमवर्क त्यही खोजिरहेको छु,’ निश्चलले सुनाए ।
निश्चल फिल्म राम्रो बन्न निर्देशकको सोचअनुरूप चल्न सक्ने टिमको खाँचो देख्छन् । भन्छन्, ‘खासमा निर्देशकले फिल्म सोच्ने हो । तर उसको सोचअनुसार हरेक पक्षका अरू सदस्यले काम गर्नुपर्छ । त्यसका लागि अरू सदस्य अब्बल हुनुपर्छ । निर्देशकले आफ्नो सोचअनुरूप हरेकबाट काम आएको छ वा छैन हेर्छ । यही प्रक्रियाबाट बनेका फिल्म राम्रो हुन्छ ।’
उनले फिल्म संघर्षको चरणमा नै राम्रो बन्ने गरेका सुनाउँछन् । उनले त्यो बेला फिल्मभन्दा बाहेक अरूमा ध्यान नहुने तर स्थापित हुँदै जान थालेपछि बिजनेस गर्न थाल्ने टिप्पणी गरे । ‘अहिले हामी फिल्म बनाएर बिजनेस गरिरहेका छौं । मैले बनाएको फिल्मले यति बिजनेस त गर्नैपर्छ भन्ने सोच आइसक्यो । हामी व्यापारी भइसक्यौं । अहिले प्राय: चलेका फिल्मका निर्देशक नै निर्माता छन्,’ उनले ‘लुट २’ को अनुभवसमेत जोडेर भने, ‘म स्क्रिप्ट फाइनल भइसकेपछि टिमका सबैसँग बसेर त्यसको विश्लेषण गर्ने गर्छु । तर त्यो मौका ‘लुट २’ मा पाइनँ । उत्तरपुस्तिकामा नै गलत लेखिएको छ भने नतिजा राम्रो आउनेवाला त छैन । पाइला नै गलत चालिसकेपछि सही गन्तव्यमा पुगिन्छ भन्ने आशा गर्नु नै बेकार हो ।’
रामबाबुलाई अहिलेका अधिकांश दर्शकले ब्रान्ड र टिम हेर्न थालेको मान्छन् । भन्छन्, ‘यो टिमले बनाएको वा ब्यानरले बनाएको, यो कलाकार भएको फिल्म हेर्न लायक हुन्छ भन्ने सोच दर्शकमा आउन थालेको छ ।’ दीपक टिमवर्क गतिलो भएमा गतिलो पटकथामा गतिलो काम हुने र राम्रो फिल्म बन्ने ठान्दै भन्छन्, ‘कसैले मीठो भात पकाएको छ भने हामी केवल कुन चामल हो भनेर मात्रै दौडिने कि त्यसलाई कसरी पकाएर मीठो भएको होला भनेर पाककलातर्फ पनि ध्यान दिने ?’

दीपकराज समूह

छ एकान छ ( सन् २०१४)
निर्देशन : दीनेश डिसी
निर्माता, पटकथा : दीपकराज गिरी
कलाकार : दीपकराज गिरी, शिवहरि पौडेल, जितु नेपाल, केदार घिमिरे
वडा नं. ६ (२०१५)
निर्देशन : उज्ज्वल घिमिरे
निर्माता, पटकथा : दीपकराज गिरी
कलाकार : दीपकराज गिरी, दीपाश्री निरौला, जितु नेपाल, केदार घिमिरे
छक्का पन्जा सिरिज (२०१६, ०१७, ०१८)
निर्माता : दीपकराज गिरी
निर्देशन : दीपाश्री निरौला
कलाकार : दीपकराज गिरी, जितु नेपाल, केदार घिमिरे
छ माया छपक्कै (२०१९)
निर्माता, पटकथा : दीपकराज गिरी
निर्देशन : दीपेन्द्र लामा
कलाकार : दीपकराज गिरी, जितु नेपाल, केदार घिमिरे, केकी अधिकारी