१८.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १२४

अहिंसाको बाटोमा सत्याकृत

संगीतलाई शक्तिको एक किरण मान्ने सत्याकृत ब्यान्डले अध्यात्मलाई मूल शक्तिको बाटो मान्छ । यस ब्यान्डले दसैंअघि सार्वजनिक गरेको गीत ॅएन्टी बलि...’ चर्चित बनेको छ ।
सुशील पौडेल

 
फूलपातीका दिन शनिबार हिन्दु धर्मावलम्बीका घर–घरमा फूलपाती भित्र्याइँदै छ  । यसै दिन गोरखा दरबारबाट बाजागाजासहित ल्याइएको फूलपातीलाई हर्षबढाइँका साथ हनुमानढोकामा भित्र्याएपछि दसैंको खास रौनक सुरु हुन्छ  ।

अहिंसाको बाटोमा सत्याकृत

फूलपातीपछि पशु बलि पनि सुरु हुन्छ । पछिल्लो समय धर्मका आडमा दिइने पशु बलिको विरोध बढ्दै गइरहेको छ । सांगीतिक ब्यान्ड सत्याकृतले पनि दसैंको मुखमा नयाँ गीत ‘एन्टी बलि...’ ल्याएको छ ।
श्री हजुरको रचनामा सत्याकृतले नै संगीत भरेको उक्त गीतलाई सूर साधु र प्रजित लामाले गाएका हुन् । गीतले मठ मन्दिरमा भावको फूल चढाएर पशु बलि हटाउन अनुरोध गरेको छ । गीतले भन्छ,
काम, क्रोध, लोभ, मोह, अहंकार हुन् पञ्च बलि
नमारौं न निर्दोष पशु आफ्नै आत्मा छली
दिव्य जन्म मानव चोला बुझौं है सबैले
हटाऔं हटाऔं बलि हटाऔं
खासगरी आध्यात्मिक शैलीका गीत निकाल्दै आएको सत्याकृत झन्डै चार वर्षअघि विजय गौतमलगायतको पहलमा स्थापना भएको थियो । ब्यान्डमा आधा दर्जन पूर्णकालीन सदस्यसहित थुप्रै स्वतन्त्र संगीतकर्मी आबद्ध छन् । गैरव्यावसायिक ब्यान्डका रूपमा चलिरहेको सत्याकृतमा अन्य काम गरेर फुर्सदको समय संगीतकर्ममा लाग्नेहरू आबद्ध छन् । प्रायः सदस्यहरू गीतमा व्यक्तिगत पहिचान खुलाउन लुकाउँदैनन् ।
रचनाकारका रूपमा राखिएको श्री हजुरलाई पनि ब्यान्डले एउटा शक्तिका रूपमा व्याख्या गर्छ । सत्याकृतका संस्थापक, व्यवस्थापक विजय गौतमले यसो गर्नुमा कुनै व्यक्तिको परिचयमा अल्झिने भन्दा पनि भाव बुझियोस् भन्ने चाह रहेको बताए । सत्याकृत गीत, संगीत क्षेत्रमा केही पृथक् पहिचान बोकेको ब्यान्डभन्दा फरक पर्दैन । यसका सदस्यहरू झट्ट हेर्दै साधुसन्त लाग्छन् । लवाई, खवाई मात्र नभई विचार पनि आध्यात्मिक छन् । जसको प्रतिबिम्ब गीतहरूमा देखिन्छ ।
‘सनातन धर्मलाई सम्मान गर्छौं । प्रत्येकको गुरु, सम्प्रदाय, आस्थालाई पनि उत्तिकै सम्मान गर्छौं,’ गौतमले भने, ‘जुनसुकै भावले ईश्वरलाई मानौं, प्रत्येकभित्रको सकारात्मक चीज बाहिर निस्किनुपर्छ । यही धर्तीबाट अमृत पनि निस्कन्छ र विष पनि । मानवभित्र पनि राम्रा, नराम्रा दुवै कुरा छन् । आफूभित्र भएका राम्रा कुरा निकाल्ने र नराम्रा कुरा चिन्ने अनि त्यसलाई फ्याँक्ने प्रयत्न हो । हाम्रो समाजमा आफ्नो भित्री कुरा भुलेर वा नचिनेर बाहिरी देखावटको जिन्दगी बाँचिरहेको छ ।’
२०७४ मा आयोजित हिट्स एफएम म्युजिक अवार्डमा गणेश भजनले उत्कृष्ट गीतको अवार्ड जितेपछि सत्याकृत सांगीतिक क्षेत्रमा बढी चिनिएको हो । संगीतलाई शक्तिको एक किरण मान्ने यस ब्यान्डले अध्यात्मलाई मूल शक्तिको बाटो मान्छ ।
संगीतमार्फत शान्ति फैलाउने बाटोमा अग्रसर सत्याकृतका संस्थापक गौतमले थपे, ‘हाम्रा शब्द, भाव यसै पोख्नभन्दा संगीतमार्फत व्यक्त गर्दा प्रभावकारी हुन्छ । अध्यात्मिक प्रवचन सुन्न साधारणतया कोही तयार छैनन् । तर शान्ति सबैलाई चाहिएको छ । सत्याकृतले संगीतमार्फत शान्ति दिन खोजिरहेको मात्रै हो ।’ उनले शान्ति प्राप्ति आफ्नै हातमा हुने बताउँदै दृष्टिकोण बदलेर सकारात्मक सोच ल्याउन सके पनि शान्ति मिल्ने तर्क गर्छन् ।
ललितकला क्याम्पसमा संगीतमा बीएफए पढ्दै गर्दा विदुर न्यौपाने सत्याकृतमा गायक, किबोडिस्टका रूपमा आबद्ध भए । लामो कपाल र दाह्री पालेका न्यौपाने संगीत र आध्यात्मलाई एकअर्काका परिपूरक मान्छन् । उनी दुवैबाट आनन्द मिल्ने बताउँछन् । सत्याकृतबाट संगीत र आध्यात्म दुवै पाएकोमा उनी झन् सन्तुष्ट रहेछन् । ब्यान्डमा अमेरिकादेखि भारतसम्मका संगीतकर्मीले काम गरिसकेका छन् । गौतम सत्याकृतलाई एउटा सांगीतिक प्लेटफर्मका रूपमा विकास गर्न चाहन्छन् । भन्छन्, ‘यो खुला प्लेटफर्म त हो । तर यसका आफ्नै परिधि पनि छन् । जससँग ब्यान्डको भाइब्स मिल्छ, ऊ आबद्ध हुन सक्छ ।’
कुनै पनि कुराको अन्तिम सत्य रूप नै सत्याकृत हो । सनातन धर्म मान्ने यस ब्यान्डका सदस्यले गीतमा पनि धर्म, जीवन, दर्शन सबै पक्ष समेटेर गाउन रुचाउँछन् । ‘रूखलाई बाँच्नका लागि हरेक कुरा चाहिन्छ । फल दिन्छ तर त्यो रूख आफैंले खाँदैन । प्रकृतिमा सबैले एक–अर्काको सेवा गरिरहेको छ भने हामी मानव अरूको सेवा गर्ने बुद्ध पुरुष हुन सकिरहेका छैनौं,’ गौतमले जिकिर गरे, ‘हामी कर्म गर्दै कोसिस गरिरहेका छौं । यस्तै भाव भएकाहरूलाई सत्याकृत सांगीतिक प्लेटफर्म हो । तर संगीतको सौख भएर मात्रै हामी यहाँ राख्दैनौं । पहिले ब्यान्डको भाइब्ससँग मिल्नुपर्‍यो । फिल गर्न सक्नुपर्‍यो ।’
सुन्दा बढी नै आध्यात्मिक लागे पनि सत्याकृतले प्रेम, जीवन र जगत्का गीत पनि गाएको छ । लोकदेखि पप, आधुनिक, क्लासिकल र फ्युजन गीतहरू निकाल्दै आएको छ । गौतमले आफूहरू प्रेम, विवाहको विरुद्धमा नभएको र नेपालमा अलगखाले विधाका गीत पनि आओस् भन्ने चाहना राखेर नै काम गरिरहेको बताउँछन् । सत्याकृतकै गीत ‘तिम्रै भक्तिको चन्दन लगाई...’ को हिन्दी भर्सनमा भारतीय गायक कैलाश खेरले समेत गाएका छन् ।
‘एन्टी बलि...’ दसैंको मुखमा ल्याउनुको आशय दसैंमा गरिने क्रियाकलाप र मनाउने ढंगको विरोध गरेको मात्रै नभई वर्षैभरि विभिन्न बहानामा विश्वभर शक्तिपीठ, कुल पूजामा दिइने बलिको विरोध रहेको ब्यान्ड बताउँछ । गीतले पनि धर्मको नाममा गरिने पशु हत्या (बलि) लाई रोक्न अनुरोध गरेको छ ।
आफूलाई १७ वर्षको उमेरमै बुद्धत्वको खोजीमा हिँडेको बताउने गौतम सात्विक आहारले शान्त स्वभावतर्फ लैजाने बताउँछन् । भन्छन्, ‘तामसिक आहारले विकृत खालको शक्तितर्फ लैजान्छ । हामीले मांसहारी नहुनु भनेका हैनौं र हुनु पनि भनेका छैनौं । सकेसम्म त प्राणीको हत्या नगरेकै राम्रो हो । मांसहार मानव शरीर अनुकूल पनि छैन । गीतमार्फत हामीले यो अनुरोध मात्रै गरेका हौं । एन्टी बलि अहिंसा प्रदायक गीत हो ।’ उनले आफ्ना गीत सुनेरै, हेरेरै पनि शाकाहारी बनेका केही उदाहरण सुनाए ।

[email protected]

प्रकाशित : आश्विन १७, २०७६ ११:२६
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?