१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १७०

कानुनमा क्रेज

सुदीप कैनी

विज्ञान संकायमा कक्षा १२ सकेकी सन्ध्या बुढाथोकीको अब कानुन पढ्ने तयारी छ  । विज्ञानको अध्ययनलाई ब्रेक लगाएर उनी कानुनको पछि दौडिनुका कारण थुप्रै छन्  ।

पछिल्लो समय कानुनको अध्ययनप्रति नयाँ पुस्ताको आकर्षण बढ्दो छ । पढाइ पूरा गरेपछि सजिलै रोजगारीको अवसर पाइने र तथा स्वरोजगार हुन सकिने बुढाथोकीलगायतको बुझाइ छ । जुनकुनै पेसा, व्यवसायमा भविष्य खोजे पनि ऐन, नियम जान्न जरुरी रहेकाले आफूले विज्ञानको साटो कानुन रोजेको उनले प्रस्टाइन् । ५ वर्षे बीएलएलबी सकेर कानुनी र न्यायको वकालत गर्ने नागरिक बन्ने उनको सपना छ ।
जुनकुनै विषयमा स्नातक वा सोसरहको अध्ययनपश्चात् ३ वर्षे एलएलबीमा भर्ना भएर कानुनी शिक्षाको क्षेत्रमा प्रवेश गर्नेको लर्को पनि लामो छ । गत वर्ष मात्रै त्रिभुवन विश्वविद्यालयको नेपाल ल क्याम्पसमा एलएलबीमा १० हजारभन्दा बढी विद्यार्थी भर्ना भए । यो तथ्यांकले पनि कानुनप्रतिको आकर्षण देखिन्छ ।


सरकारी/गैरसरकारी सेवामा जोडिएका देखि राजनीतिमा सक्रियहरू पनि कानुनी शिक्षाको शैक्षिक योग्यता हासिल गर्ने गर्छन् । कानुन जानेर आफ्नो पेसालाई टेवा पुर्‍याउनु उनीहरूको उद्देश्य हो । पेसामा सजिलै वृत्ति विकास र उत्कृष्ट कार्यसम्पादनका लागि कानुनको अध्ययन जरुरी रहेको नेपाल प्रहरीका अधिकृत शंकर आचार्यले बताए । कुनै पनि विषयमा १२ कक्षा पूरा गरेपछि ५ वर्षे कानुन विषयको अध्ययन गर्न सकिन्छ । त्रिविसहित काठमाडौं र पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालयमा कानुनको अध्ययन गर्न सकिन्छ । त्रिविका आंगिकसहित ५ वटा, काठमाडौं युनिभर्सिटी स्कुल अफ ल र पूर्वाञ्चलका २ शिक्षण संस्थाले कानुनको पठनपाठन गराउँदै आएका छन् । नेपाल ल क्याम्पसमा भर्ना हुन आवेदन दिनेको संख्या हेर्दा विद्यार्थीको तुलनामा कलेजहरू पर्याप्त छैनन् । त्रिविका आंगिक क्याम्पसमा पनि कानुन पढ्न कोटा तोकिएको छ । भर्ना हुने तर नियमित पढ्न नआउने अन्य विषयमा विद्यार्थी कानुनमा धेरै भर्ना हुने गरेका ल क्याम्पसका प्राध्यापकहरू बताउँछन् ।


सम्बन्धन पाएका कलेजहरूले पनि निश्चित संख्यामा मात्र विद्यार्थी पढाउने गर्छन् । कानुन पढेका जनशक्तिको आवश्यकता मुलुकमा झनै बढ्दो छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहसहित मुलुकमा ३ प्रकारका सरकार छन् । ३ तहमा अहिले ७ सय ६१ सरकार छन् । स्थानीय सरकारले समेत कतिपय आफ्नै कानुन निर्माण गरेर कार्यान्वयन गर्न सक्ने संवैधानिक व्यवस्था गरेको छ । त्यसले पनि कानुन पढेका जानेका जनशक्तिको खाँचो बढेको छ ।कानुनमा स्नातक गरेपछि धेरै अवसर छन् । कक्षा १२ उत्तीर्ण गरेका विद्यार्थीका लागि कानुन पनि एउटा उपयुक्त विकल्प बन्ने गरेको छ । कानुनतर्फ स्नातक तहमा बीएएलएलबी र एलएलबी गरी दुईथरी कार्यक्रम छन् । १२ कक्षापछिका विद्यार्थीका लागि पाँचवर्षे बीएएलएलबी छ ।


एलएलबीमा पनि निश्चित कोटा तोकेर पठनपाठन गराउन निर्णय गरेर कार्यकारी परिषद्मा पठाएको त्रिवि कानुन संकायका डिन विजयसिंह सिजापतिले जनाए । परिषद्ले निर्णय गरेर निश्चित संख्यामा मात्रै आंगिक क्याम्पसमा विद्यार्थी भर्ना हुन पाउँछन् । त्यसकारण त्रिविका अन्य क्याम्प्समा पनि कानुनको पढाइ सुरु गर्न दबाब बढ्दो छ ।
ल क्याम्पसमा पूर्वाधार र शिक्षकहरूको कमीले धेरै विद्यार्थी पढाउन असमर्थ रहेको जनाउँदै आएको छ । विद्यार्थीको चापअनुसार शिक्षण संस्थाको कमी रहेको सिजापतिले जनाए । ‘धेरै क्षेत्रका जनशक्ति कानुन पढेर आफूलाई अब्बल बनाउन चाहन्छ,’ उनले भने, ‘त्यसका लागि अध्ययन/अध्यापनको परिपाटीलाई सुधार गर्नु आवश्यक छ ।’


मुलुकको समृद्धि र असल शासनका लागि पनि कानुनी शिक्षाको प्रचार गर्नु र यसको दक्ष जनशक्तिको उत्पादन गर्नु निकै जरुरी यस क्षेत्रका विज्ञहरू औंल्याएका छन् । आफ्नो जुनसुकै पेसा व्यवसायमा पनि कानुनी शिक्षाको सहयोगी भूमिका हुने र स्वतन्त्र व्यवसाय गर्न सक्ने हुँदा पनि कानुन पनि क्रेज झन्झन् बढेको हो । नेपाल बार काउन्सिलका अनुसार १७ हजारभन्दा बढीले कानुन व्यवसायीको इजाजत लिइसकेका छन् ।

प्रकाशित : भाद्र २५, २०७६ १२:२४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?