ताइवानी भ्वाइलिन, नेपाली कविता

साँच्चिकै बौद्ध महाचैत्य परिसरमा नौलो नै कार्य भइरहेको थियो । भीडकै माझ कवि विप्लव मधुर स्वरमा कविताका लयमा मायाको भाव मिसाइरहेका थिए भने ताइवानका भ्वाइलिन वादक दि चेन चाङ (कर्मा यान्जिन ड्रोल्मा) मीठो धुन निकालिरहेकी थिइन् । त्यस्तै अग्रज चित्रकार किरण मानन्धर क्यानभासमा रंग भर्दै थिए । विप्लवले भीडलाई नै सम्बोधन गर्दै समय र गतिअनुसार परिवर्तनशील भइरहेको मानव स्वभावका विषयमा ‘चराको अवस्था’ शीर्षकमा कविता सुनाए ।

उनले वाचन गरेको ‘माया’ कविता भने सर्तहीन प्रेममा केन्द्रित थियो । उनले माया र मानवताको भाव शब्दमा पोखिरहँदा दी चेनले दया, करुणालाई नै दर्साउने धुन रेटिरहेकी थिइन् । बौद्ध धर्म र संगीतमा नै निरन्तर लागेकी चेनले आँखा बन्द गरेर ‘ओ माने पेमे हु’ लय निकाल्दा सबैको नजर उनीतिरै थियो । उनकै लय सुन्दै चित्रकार मानन्धरले एक्रेलिक माध्यममा अमूर्त चित्र कोरिरहेका थिए । रातो, कालो, नीलो, पहेँलो रंगहरूमा पहाड, हिमाल, स्तूपजस्ता दृश्यमा महिलाको केही रूपसमेत झल्किएको थियो । उनको सिर्जनालाई हेर्दै गुरुङले हिमालको अनुमान गरे भने त्यतै कार्यक्रम हेर्दै गरेका बौद्धका तेन्जिङ बोटियाले स्तूपको रूपमा बुझे ।

संगीत, रंग र शब्द परिपूरकका रूपमा लिँदै कवि विप्लवले कलाका तीनवटै माध्यमबाट एकले भन्न नसकेको भाव अर्कोले भनिरहेको महसुस गरे । ‘मैले कविता भन्दा, त्यही सुरमा संगीत थियो,’ उनले भने, ‘शब्द र धुन चित्रमा प्रतिविम्बित थिए ।’ मानन्धरले तीन वटै विधालाई अमूर्त कलाका रूपमा लिए । तिनै पक्षलाई समायोजन गर्दै एउटा सिंगो चित्र तयार पारेको उनले उल्लेख गरे । रंग, शब्द र धुनलाई मिसाउने यस्तो कार्य भने स्पेस अ आर्ट ट्रस्टले गरेको हो । ‘काठमाडौं इन्टरनेसलन आर्टिस इन रेजिडेन्सी २०१९’ को सहकार्य रहेको थियो । मुलुकभित्र र बाहिरका कलाकारलाई एकै ठाउँमा प्रस्तुत गर्न उद्देश्यले कार्यक्रम गरिएको स्पेसका सदस्य नेदा हफारीले बताइन् । बुद्धको धार्मिक स्थलमा मानव प्रेम र सद्भाव झल्काउन संयुक्त कला प्रस्तुति निकै अर्थपूर्ण रहेको उनले दाबी गरिन् ।