कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
१६.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५८

फिल्म समीक्षा : “छक्का पन्जा” कै परिष्कृत रूप

सुशील पौडेल

काठमाडौँ — तेस्रो विश्वयुद्ध भयो भने पानीका लागि हुन्छ भनिन्छ । पानीको संकट विश्वव्यापी रूपमा बढिरहँदा जलस्रोतको धनी देश मानिने नेपालमा यसको असर कत्तिको होला ? झिसमिसेमा नै गाग्री बोकेर घण्टौं टाढाको पँधेरामा जान बाध्य गाउँलेलाई मात्र हैन, दशकौंदेखि मेलम्चीको पानी कुरेर बसिरहेका काठमाडौंवासीले समेत पानी संकटको पीडा भोग्दै आइरहेका छन् ।

फिल्म समीक्षा : “छक्का पन्जा” कै परिष्कृत रूप

कञ्चनपुर गोदावरी गाविसको घडेरी गाउँका बासिन्दालाई पिउने पानी अभावको पीडा उस्तै छ । २०४५ सालको भुइँचालोले मुहान सुकाएपछि गाउँले काकाकुल बनेका छन् । हरेक चुनावमा यही गाउँको मत उम्मेदवार जिताउनका लागि निर्णायक त बन्दै आएको छ । गाउँलेले जनप्रतिनिधि चुनाएर पठाइरहे पनि पानी ल्याउन भने सकिरहेका छैनन् । पानीकै समस्या विकराल बन्दै जाँदा घडेरी गाउँमा बिहेबारी गरेर छोरीचेली पठाउन कोही तयार छैनन् । युवाहरू छिप्पिसक्दा पनि घरजम बसाउन पाइरहेका छैनन् ।

उमेरले ४२ पार भइसकेको बीपी पौडेल (दीपक) को हालत पनि उही हो । बूढी आमा बुहारी आउली र हातेसारो होला भन्ने आशामा छिन् । तर बीपीको उद्देश्य घरमा नानी भित्र्याउनुअघि गाउँमा पानी ल्याउन चाहन्छ । अझ उसको बुबा (प्रकाश) जो विगतमा सशस्त्र आन्दोलनसमेत गरेर आएको एक निष्ठावान् क्रान्तिकारी कार्यकर्ता, छोरालाई घरजममा भन्दा राजनीतिमा लाग्न र आफ्नो विरासत धान्न स्कुलिङ गरिरहन्छ । पढाइमा अब्बल छँदाछँदै पनि बीपी पार्टीको झोला बोकेर राजनीतिकै आडमा गाउँमा पानी ल्याउने सपना साँचिरहेको छ । यही कथाव्यथामा आधारित छ, फिल्म ‘छ माया छपक्कै’ ।


दीपेन्द्र लामाले आफ्नै कथामा निर्देशन गरेको उक्त फिल्म शुक्रबारदेखि देशभर प्रदर्शनमा छ । लामाको कप्तानीमा जोडिएका छन्, यसअघि ‘छक्का पन्जा’ सिरिजबाट मनग्गे दर्शक कमाइसकेको दीपक–दीपासहितको टिम । हास्यप्रधान फिल्मबाट आफूलाई स्थापित गराइसकेका दीपक–दीपा यतिबेला ‘छ माया छपक्कै’ मार्फत् सामाजिक मुद्दामा अझ बढी केन्द्रीकृत भएका छन् । फिल्म पानीको दु:ख, राजनीतिक वितृष्णा र माया मोहमा अन्तरसम्बन्धित छ ।


पानीमाथिको राजनीतिमा विश्वमा धेरै फिल्म बनेका छन् । सन् १९२१ मै ल्यामबर्ट हिलयरको ‘थ्री वर्ड ब्रान्ड’ होस् वा रोबर्ट ब्राटबरीको सन् १९३३ को ‘राइडर्स अफ डेस्टिनी’ । अथवा, जोसेफ कानको सन् १९३६ को ‘किङ अफ द पिकस’, डिक क्लेमेन्टको ‘वाटर’ सबै फिल्मको केन्द्रीय द्वन्द्व पानीमा नै केन्द्रित छन् । पानी संकट र यसमाथिको राजनीति नयाँ पनि हैन र पुरानो भएको पनि छैन । सन् २०१० मै द हग्स ब्रदर्सले बनाएको फिल्म ‘द बुक अफ इली’ को मुख्य कथा पनि पानीमाथिको स्वामित्व लडाइँलाई नै लिएर छ । ‘क्वान्टम अफ सोलेस’ वा ‘ब्याटम्यान बिगिन्स’ ले पनि कतै न कतै पानीकै कथालाई उठाएको पाइन्छ । नेपालमा भने बलिउडको धङधङीबाट माथि उठेर फिल्ममा बल्ल सामाजिक मुद्दा उठ्न थालेका छन् । ‘छ माया छपक्कै’ पछिल्लो उदाहरण हो ।


फिल्मले घडेरी गाउँको विशेष समस्यालाई समग्र देशको राजनीतिक, सामाजिक परिदृश्यमा सामान्यीकरण गर्ने प्रयास गरेको छ । कम्युनिस्ट राजनीतिलाई नै मूल कर्म बनाएर दत्तचित्त लागेको एक बाबु, छोरालाई पनि क्रान्तिकारी बनाउन चाहन्छ । उता, छिमेकी टोड्के गाउँसँग राजनीतिक दुश्मनी चर्को छ । तर त्यही गाउँकी अध्यक्षकी छोरी जल (केकी) बीपीको जीवनमा मायाको अर्को युद्ध लिएर छिर्छे । बाबुले पानीका लागि राजनीतिको सहारा लिइरहँदा बीपीको उद्देश्य पनि गाउँमा पानी ल्याउने नै छ तर यसका लागि घृणा र द्वन्द्वको सट्टा छिमेकीसँग प्रेमको हतियार प्रयोग गर्छ ।


‘छक्का पन्जा’ सिरिजमा पनि कहिले वैदेशिक रोजगारी त कहिले डिपेन्डेन्ट भिसामा बिदेसिनेका कथा नभनिएका हैनन् । तर ती फिल्मको हास्य प्रस्तुतिको ओझेलमा परे । अथवा, ती फिल्म विषयप्रधान भन्दा हास्यप्रधान भइदिए । यस सिरिजका अधिकांश दर्शकले पनि ‘छक्का पन्जा’ लाई पनि यसैगरी बुझ्दै आएका छन् । तर त्यही बुझाइमा ‘छ माया छपक्कै’ हेर्न गएमा हाँसोको पारो त्यही तहमा नपाउन सक्छन् । सोझै भन्दा, ‘घामपानी’ र ‘गोपी’ निर्देशन गरिसकेका दीपेन्द्रको प्रवेशको असर पनि हुन सक्छ, यसपटक जबरजस्ती हसाउनकै लागि अनुप्रास मिलाइएका र टुक्का जोडिएका संवादको उतिसारो प्रयोग गरिएको छैन । उसो त पटकथा दीपकले नै तयार पारेका हुन् । यस अर्थमा, दीपक समूहले पनि आफूलाई परिपक्व बनाउँदै लगेको छनक पाइन्छ ।


फिल्मले राजनीतिलाई पूर्णत: नकारात्मक दृष्टिकोणबाट व्याख्या गर्छ । दीपेन्द्र निर्देशित फिल्मले गाउँमा चलिरहेको दलीय राजनीतिको बदख्वाइँ गर्दै गाउँ विकासमा दलको भर पर्न नहुने सन्देश दिन्छ । जानेर वा नजानेरै फिल्मले एक दलीय पञ्चायती व्यवस्थाको पक्षपोषण गरेको भान हुन्छ । अर्कोतर्फ, ‘छक्का पन्जा’ सिरिजमा महिलामाथि कटाक्ष गरेको भन्दै चर्को विरोध झेल्दै आएका दीपक–दीपा समूहले यसपटक ‘छ माया छपक्कै’ मा सायद त्यसको सामना गर्नुपर्ने छैन । बरु धेरथोर महिला पात्रलाई सकारात्मक रूपमै उभ्याएका छन् ।


सामाजिक र सामयिक कथा उठान गरेको फिल्मले पटकथाको मूल द्वन्द्वमा पानी संकटलाई त प्रस्तुत गरिएको छ नै, द्वन्द्वलाई चर्काउने सहायक कथाहरूलाई मजबुत बनाउन समय खर्चिएको छैन । बीपीकै दलबाट बारम्बार नेता चुनिएर गएपनि घडेरी गाउँको पानी समस्याप्रतिको उसको उदासिनता र चुनावमा सोही गाउँका मतदाताको अहंभूमिकाबीचको रस्साकसीलाई सतहमा मात्रै उठाएर मायामोहको चक्करमा बढी ढल्कन पुगेको छ । फिल्मका कतिपय दृश्य ‘क्लिसे’ र पात्रहरू फजुल लाग्छन् । बीपीका जँड्याहा काका, जलका दाजु, बुबा, प्रवीण (जितु) र उसकी प्रेमिकाको भूमिकालाई थप मजबुत बनाउन सकेको भए सुनमा सुगन्ध हुन सक्ने थियो ।


‘छ माया छपक्कै’ दीपक–दीपाको ‘छक्का पन्जा’ सिरिजको परिष्कृत रूप हो । तर अझै पनि यसका कलाकार दीपक, जितु वा केदारले आफ्ना चरित्र चित्रणमा नयाँपन दिन सकिरहेका छैनन् । गीत, संगीत फिल्मको धारअनुकूल बन्न र ‘प्लेसिङ’ उचित हुन सकेको छैन ।


छ माया छपक्कै

निर्देशक :दीपेन्द्र लामा

कलाकार :दीपकराज गिरी, केकी अधिकारी, प्रकाश घिमिरे, जितु नेपाल, केदार घिमिरे, सुपुष्पा भट्ट, रमा

थपलिया, अनुराग कुँवर, सविन बाँस्तोला, शिशिर वाङ्देल


प्रकाशित : आश्विन २५, २०७६ ०९:४४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?