भारतीय सीमावर्तीमा पेट्रोलको मूल्य २२ रुपैयाँ सस्तो हुँदा यताका पम्पमा कारोबार सुक्यो

सीमावर्ती क्षेत्रमा रहेको मूल्य अन्तरका कारण व्यवसाय नै तहसनहस हुन थालेको पश्चिमाञ्चल पेट्रोलियम डिलर्स एसोसिएसनका अध्यक्ष तथा व्यवसायी हिमाल गैरेले बताए । ‘पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यअन्तरले कारोबार खुम्चिँदै जान थालेको छ । पहिलेको तुलनामा ७५ प्रतिशत कारोबार घटेको छ’ उनले भने, ‘नेपाली सीमा क्षेत्रबाट भारततर्फ इन्धन भर्न जानेको लर्को लाग्ने गरेको छ ।’

यतिबेला भारतीय पम्पहरुमाभन्दा नेपालमा पम्पमा पेट्रोल प्रतिलिटर २२ रुपैयाँ र डिजेलमा १० रुपैयाँ मूल्य बढी छ । सीमावर्ती भारतमा पेट्रोलको मूल्य प्रतिलिटर १ सय ५३ नेपाली रुपैयाँ र डिजेल १ सय ४५ रुपैयाँ छ । नेपालका पम्पमा भने पेट्रोल प्रतिलिटर १ सय ७५ र डिजेल १ सय ६५ रुपैयाँ छ । मूल्यमा भएको फरकले तराईका क्षेत्रका सडक किनारामा मिनरल वाटरको बोतलमा पेट्रोल र ग्यालेनमा डिजेल बिक्रीका लागि राख्ने गरिएका छन् । ढुवानीका लागि भन्सार तथा सिमावर्ती भारतका ट्रान्सपोर्ट कम्पनीमा पुग्ने नेपाली ट्रक, निजी जिप कार, मोटरसाइकल भारतीय पम्पमा पुगेर ट्याकी भरेर फर्किने गरेका छन् ।

औद्योगिक कच्चा पदार्थ र व्यापारिक सामान ढुवानी गरेर नेपाल आउने भारतीय मालवाहक गाडी तथा भन्सार सुविधामा नजिकको नेपाली बजारसम्म आउने भारतीय मोटरसाइकल, जिप, कार भ्यान लगायतका सवारी साधनले भारतबाटै इन्धन ट्याकी भरेर नेपाल आउने गर्छन् । यसरी नेपाल आउने कतिपय भारतीय सवारीसाधनले नेपालमा आएर ट्याङ्कीमा ल्याएको तेल बिक्री गर्ने गरेको र अवैध कारोबार बढेको व्यवसायीको दाबी छ ।

‘मूल्य फरकका कारण नेपाली ट्रक तथा निजी सवारी साधन नजिकको भारतीय पम्पमा इन्धन भर्न जानेको संख्या ठूलो छ, यतापट्टिका व्यवसाय धारासयी हुन थालेका छन्’ एसोसिएनका लुम्बिनी प्रदेश संयोजक प्रेम न्यौपानले भने, ‘यो प्रवृत्तिलाई जिम्मेवार निकायले आवश्यक पहल गर्नुपर्छ ।’ भैरहवा भन्सार कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार गत आर्थिक वर्षको चैतसम्मको तुलनामा यो वर्षको सोही अवधिमा डिजेल २५ र पेट्रोलको आयात १२ प्रतिशतले घटेको छ । तथ्यांक अनुसार आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ को चैत महिनासम्म ५ अर्ब २१ करोड ९४ लाख रुपैयाँ मूल्यको ६१ हजार २ सय ७२ किलोलिटर डिजेल आयात भएको थियो भने, चालु आवको चैतसम्ममा ४ अर्व १७ करोड ६४ लाख रुपैयाँ मूल्यको ४६ हजार २ सय ६० किलोलिटर आयात भएको छ ।

त्यस्तै पोहोर सो अवधिमा पेट्रोल ४ अर्ब ५५ करोड २६ लाख रुपैयाँको ५३ हजार ३ सय २४ किलोलिटर आयात भएकोमा अहिले ४७ हजार १ सय केएल आयात भएको छ । आयात कम हुँदा पोहोरको तुलनामा डिजेलमा ८३ करोड र पेट्रोलमा २५ करोड राजस्व संकलन घटेको छ । नजिकको भारतीय रेलवे स्टेसनसम्म नेपाली नम्बरका हलुका सवारी साधन लैजान छुट छ । नेपाल आयात हुने नुन, फलाम, कोइला, चामल लगायतका सामान रेलको र्याकबाट भारतीय रेलवेस्टेसनसम्म आउने भएकाले नेपाली मालवाहक गाडी त्यहाँसम्म ढुवानीका लागि जाँदा उतै इन्धन भर्ने गर्छन् ।

रुपन्देहीको भलवारीस्थित नेपाल आयाल निगमको लुम्बिनी प्रदेश कार्यालयको तथ्याकंले पनि पेट्रोलियम पदार्थको कारोबारमा ह्रास आएको देखिन्छ । निगमका प्रदेश प्रमुख जगदिशप्रसाद यादवले विगतमा भन्दा पेट्रोलमा २४ र डिजेलमा ३० प्रतिशतसम्म खपत घटेको बताए । ‘सिमावर्ती क्षेत्रमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यमा थोरै मात्र अन्तर पर्नासाथ कारोबारमा असर पारिहाल्छ’ यादवले भने, ‘अन्तर नपर्नेगरी पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य निर्धारण गर्ने अधिकार निगमको केन्द्रीय कार्यालयलाई मात्र छ ।’