मुग्लिङ-पोखरा सडक स्तरोन्नति सुस्त हुँदा यात्रुलाई सास्ती

‘त्यसैले यस खण्डमा के गर्ने भनेर छलफलका क्रममा छौं, सकेसम्म ठेकेदारलाई अनुरोध गरेर, दबाब दिएर, चिठी लेखेर भए पनि ठेक्का सक्ने हो,’ सडक निर्माणमा देखिएका समस्या र भइरहेको ढिलाइबारे राष्ट्रिय सभाअन्तर्गतको राष्ट्रिय सरोकार तथा समन्वय समितिले आयोजना गरेको छलफलमा मन्त्री ज्वालाले भने, ‘यति गर्दागर्दै पनि नमाने र काममा प्रगति नबढाए ठेक्का तोड्नुको विकल्प छैन ।’

आँबुखैरेनीदेखि पोखरासम्मको दूरी ८०.३३ किमि छ । यसको ठेक्का आर्थिक वर्ष ०८१/८२ भित्र सकिसक्नुपर्ने गरी १३ अर्ब ६ करोड रुपैयाँमा लिइएको हो । तर अहिलेसम्म यस खण्डको सडक निर्माणमा भौतिक प्रगति १५.३७ प्रतिशत मात्र छ । एसियाली विकास बैंक (एडीबी) को ऋण सहयोगमा सडकलाई ४ देखि ६ लेनमा स्तरोन्नति र ७ ठूला तथा २२ साना पक्की पुल निर्माण गर्ने गरी ठेक्का लगाइएको हो । पहिलो (पूर्वी) खण्ड आँबुखैरेनी–जामुनेको ठेक्का चाइना कन्स्ट्रक्सन कम्पनी कर्पोरेसनले लिएको हो ।

अहिलेसम्म यो खण्डमा भौतिक प्रगति २४.५ प्रतिशत छ । यसको दूरी ४१.४५ किमि छ । दोस्रो (पश्चिम) खण्ड जामुने–पोखरा सेती पुलसम्मको ठेक्का यान हुई कन्स्ट्रक्सनले लिएको हो । यसको अहिलेसम्मको भौतिक प्रगति ६.२५ प्रतिशत छ । यो खण्डको प्रगति सोचेअनुरूप नभएपछि सडक विभागले ठेक्का तोड्ने तयारी गरेको छ । यसको दूरी ३८.८८ किमि छ ।

समग्रमा प्रगति सन्तोषजनक नरहेको आयोजना निर्देशनालय (एडीबी) का आयोजना निर्देशक उमेशबिन्दु श्रेष्ठले बताए । ‘अहिलेसम्म आयोजनाको भौतिक प्रगति १५ प्रतिशत मात्र छ,’ उनले भने, ‘तर सन्तोषजनक छैन, पश्चिम खण्डमा त झन् कामै भएको छैन ।’ सहरी खण्डमा २० किमि ६ लेन सडक बन्नेछ । ग्रामीण क्षेत्रमा ४ लेन सडक ६० किमि बन्नेछ ।

‘पूर्वी खण्डमा राम्रै प्रगति छ,’ उनले भने, ‘पश्चिम खण्डको काम सुस्त छ, अहिलेसम्म यो खण्डमा सडक कालोपत्र गर्ने तयारीसम्म छैन ।’ ठेकेदारले कालोपत्र गर्नका लागि आस्फाल्ट प्लान्टसमेत नल्याएको उनको भनाइ छ । पूर्वी खण्डमा असारसम्म ७ किमि सडक कालोपत्र गर्ने गरी तयारी भए पनि पश्चिम खण्डमा अहिलेसम्म तयारी नै नगरिएको आयोजनाले जनाएको छ ।

सासेक हाइवे इम्प्रुभमेन्ट प्रोजेक्ट फेज–१ अन्तर्गत आँबुखैरेनी–पोखराको ठेक्का भएको हो । ठेकेदारले काम सकेपछि एक वर्षसम्म त्रुटि सच्याउने अवधि रहन्छ । त्यसपछि बाँकी ५ वर्षसम्म सडक बिग्रे मर्मतसम्भार गर्ने दायित्व पनि निर्माण व्यवसायीकै हुनेछ ।

मुग्लिङदेखि आँबुखैरेनीसम्म मर्स्याङ्दीको पारिपट्टिबाट नयाँ सडक बनाउने अवधारणाअनुसार डिजाइनको काम सकिएको छ । वारिपट्टि साँघुरो, चट्टान धेरै र मर्स्याङ्दी पावर हाउस रहेकाले त्यहाँ नजिकै निस्किने गरी ५ किमि सडक पारिबाट निर्माण गरिनेछ । ८.२ किमि दूरी रहने सडक वारिपारि दुई–दुई लेनको हुनेछ ।

उक्त सडकमा देखिएका समस्या र निर्माण भइरहेको ढिलाइबारे केही दिनअघि राष्ट्रिय सभाअन्तर्गतको राष्ट्रिय सरोकार तथा समन्वय समितिको आयोजनामा छलफल भएको थियो । छलफलमा पूर्वतयारीको काम नसकिँदै ठेक्का गर्दा आयोजनामा समस्या हुने गरेको भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव केशवकुमार शर्माले बताए ।

‘मुग्लिङ–पोखरा, बुटवल–नारायणगढ सडक विस्तारमा हाम्रोतर्फबाट धेरै गल्ती भएको छ, समयमै साइट क्लियर गर्न सकेनौं,’ उनले भने, ‘भोलि यही कारणले विदेशी ठेकेदारले क्षतिपूर्ति दाबी गरे भने ठूलो रकम तिर्नुपर्छ, पूर्वतयारीबिना ठेक्का लगाउनु गलत छ ।’