कोदो उत्पादन बढाउन राइनसले दिन थाल्यो अनुदान- अर्थ / वाणिज्य - कान्तिपुर समाचार

कोदो उत्पादन बढाउन राइनसले दिन थाल्यो अनुदान

आश गुरुङ

लमजुङ — राइनास नगरपालिका–२ पन्थेडाँडा गुरुङ गाउँका ढकबहादुर गुरुङले यस वर्ष ९ सय २ किलो कोदो फलाए । नगरपालिकाबाट उनले ८ हजार ६ सय रुपैयाँ अनुदान पाए । उक्त कोदोमध्ये ७ सय ८२ किलोको अनुदान उनले पाएका हुन् । १ सय २० किलोको पाएनन् ।

प्रतिकिलो ११ रुपैयाँका दरले अनुदान पाएको उनको भनाइ छ । ‘मैले ७/८ हलमा कोदो फलाएको हुँ । घरघरै आएर कोदो नाप्दै पैसा दिए,’ उनले भने । नगरपालिकाले कोदो बढी फलाउन भनेको छ । जग्गाजमिन बाँझो नराख्न भनेको छ ।

नगरपालिकाले कोदोलाई उत्पादनका आधारमा अनुदान दिने कार्यक्रम ल्याएको कृषि शाखा प्रमुख पवन ढकाल बताउँछन् । नगरपालिकाको आर्थिक विकास समितिले प्रतिकिलो कोदोको मूल्य ५५ रुपैयाँ तोकेको छ ।

किसानलाई उत्पादन गरेबापत प्रतिकिलो २५ प्रतिशत अनुदान दिन्छ । २५ प्रतिशतले ५५ रुपैयाँको अनुदान १३ रुपैयाँ ७५ पैसा हुन आउँछ । यसमा प्रतिकिलो अनुदानको २ रुपैयाँ ७५ पैसाबापत भने बोरा दिएको ढकालले बताए । ११ रुपैयाँ भने हातहातै नगद दिएको उनको भनाइ छ ।

समितिले १ मुरीमा ८० किलो कोदो रहने निर्णय गरेको छ । नगरपालिकाले दुई मुरीको अनुदान नदिने र त्यसपछि उत्पादनअनुसारको हिसाब गरेर अनुदान दिने गरेको छ । बोराका लागि भने ५० किलोको एउटा बोरा दिने गरिएको छ । राइनासको २, ३, ४, ९ र १० वडामा अनुदान दिने काम सकिएको छ ।

१० वटा वडा रहेको राइनासमा ५ वडामा अनुदान दिने काम भइरहेको छ । यसका लागि प्राविधिक, कर्मचारी र जनप्रतिधि कोदो जोख्ने मेसिन र बोरासहित घरघरै पुग्ने गरेका छन् । हालसम्म ३ सय ५६ जनाले अनुदान पाइसकेको कृषि प्रमुख ढकालले जनाए । ती प्रत्येक किसानले दुई मुरीभन्दा बढी कोदो फलाएका छन् ।

अनुदान पाएका किसानले १ लाख ६ सय ४८ किलो (१ हजार ६ क्विन्टलभन्दा बढी) कोदो फलाएका छन् । प्रत्येक घरको १ सय २० किलोबाहेक ५७ हजार ९ सय २८ किलोको अनुदान दिइएको छ । हालसम्म ६ लाख २७ हजार २ सय ८ रुपैयाँ अनुदान दिइएको कृषि प्रमुख ढकालले बताए । उनका अनुसार ९ सय ७६ बोरा वितरण गरिएको छ ।

राइनास नगरपालिकाले कोदो खेतीलाई प्राथमिकता दिएको छ । कोदो खेती बढाउन उत्पादनमा आधारित अनुदान दिन थालिएको प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत गोकर्णराज सुयलले बताए । तल्लो क्षेत्र राइनासटारमा धान फल्छ । माथिल्लो क्षेत्रमा भने कोदो फलाउने नगरपालिकाको योजना छ । यसको उद्देश्य राइनासको ब्रान्ड कोदो बनाउने तयारी हो ।

प्रकाशित : माघ १४, २०७९ ०७:३८
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्

भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा औषधि अभाव

मोहन शाही

डोटी — दम रोगले ग्रसित सिमबाटा गाउँका भूकम्पपीडित ६५ वर्षीय प्रसादे लुहार एक महिनाको अवधिमा ३ पटक काडामाडौं स्वास्थ्यचौकी धाए । तर औषधि नपाएर रित्तै फर्किए । गत साता बाख्रा बेचेर ३ घण्टा दूरीको चौखुट्टेस्थित निजी मेडिकलमा पुगेर उपचार गरे ।

सिमबाटा गाउँकै देउसरा साउदले रुघाखोकीबाट छातीमा कफ जमेपछि २ छोरीलाई स्वास्थ्यचौकी लैजाँदा उपचार पाइनन् । छिमेकीसँग ऋण लिएर उनले पनि निजी मेडिकलमा उपचार गराइन् ।

उप्परकाडा, सिमबाटा, नुवाघर, गैरा, धानुकाडा, बटालाका गाउँलेमा रुघाखोकी, श्वासप्रश्वास र दमको समस्या बढी छ । त्रिपालमुनि सुत्नुपर्दा झन्डै ९ सय बढी बिरामी भए पनि औषधिबाट भने वञ्चित हुनुपरेको स्थानीय काल्च्या साउद बताउँछन् । ‘रुघाखोकी, निमोनियाबाट संक्रमित नभएका कुनै बालबालिका छैनन्,’ उनले सुनाए ।

गत कात्तिक २३ मा आएको भूकम्पबाट प्रभावित डोटीको पूर्वीचौकी गाउँपालिकाभरि अत्यावश्यक औषधिको लामो समयदेखि अभाव छ । पालिकाले अझै औषधि आपूर्ति गर्न सकेको छैन ।

विभिन्न रोगका संक्रमण फैलन सक्ने सम्भावना भएका बेला सरोकारवाला झन् गैरजिम्मेवार बन्दै गएका छन् । भूकम्पपीडितको सहयोगका लागि कार्यरत दातृ संस्थाले समेत चासो नराखेको स्थानीयको गुनासो छ ।

‘चिसोले दिनरात खोक्दाखोक्दा छाती फुटिसक्यो, राम्रो अस्पताल गएर उपचार गर्न पैसा छैन,’ सिमबाटा गाउँकी पबी ढोलीले दुखेसो पोखिन्, ‘एक दिन हैन, दुई दिन हैन, जहिले औषधि नल्याई रित्तै फर्कनुपर्ने भएको छ ।’

पालिकामा २ महिनायताबाट औषधि अभाव भएको स्वास्थ्य इकाई प्रमुख रामप्रसाद पाठकले बताए । उनले भण्डारणमा राखिएका औषधि सकिँदै गएकाले पनि स्वास्थ्य संस्थालाई वितरण गर्न नसकिएको बाध्यता सुनाए । २ महिना अवधिमा स्वास्थ्य संस्थाहरूमा रुघाखोकी, निमोनिया तथा दमका ९ सय ९५ बिरामीहरू उपचारका लागि आइसकेको स्वास्थ्य इकाईमा तथ्यांक छ । यद्यपि पालिकाले भाद्र महिनामा खरिद गरेको औषधिसमेत वितरण नगरी थन्काएर राखेको स्रोतले बतायो ।

चालु आर्थिक वर्षका लागि टेन्डर आह्वान गरी औषधि खरिद गर्ने निर्देशन कार्यपालिकाले दिएको भए पनि कार्यालय प्रमुखले सोझै खरिद गरी ल्याउँदा विवाद भएको थियो । कार्यालय प्रमुखले मनोमानी रूपमा खरिद गरेकाले सो औषधि वितरण गर्न स्वास्थ्य इकाईलाई कार्यपालिकाले अनुमति नदिएर थन्काइएको छ ।

गाउँपालिका अध्यक्ष रामप्रसाद उपाध्यायले भने लामो समयदेखि लेखापाल र कार्यालय प्रमुख नहुँदा औषधि खरिद प्रक्रियामा ढिलो भएको बताए । नयाँ कार्यालय प्रमुख आइसकेकाले केही दिनमै औषधि अभावको समस्या टार्ने अध्यक्ष उपाध्यायको भनाइ छ ।

अहिले पूर्वीचौकी गाउँपालिकामा सिटामोल, ब्रुफिन, दम रोगीका लागि दिइने सालबुटामोल, बालबालिकालाई खुवाइने एमोरेक्स, कोट्रिमोक्साजोल, मेट्रोनिडाजोल, उच्च रक्तचापका बिरामीले दैनिक रूपमा खाने एम्लोडिपिन एस्प्रिन, सुगरका बिरामीले खाने मेटफर्मिन, मानसिक समस्या भएकाले खाने एमिट्रिप्टिन तथा बिरामीलाई निःशुल्क दिइनुपर्ने अन्य

औषधिहरू एमोक्सिसिलिन, कोट्रिमोक्साजोल, एम्पिसिलिन लगायतका अत्यावश्यक औषधिसमेत नभएको सानागाउँ स्वास्थ्यचौकीका अहेव खड्क विकले बताए । उनले पालिकाबाट ९ महिनादेखि ती औषधि उपलब्ध नहुँदा उपचारका लागि आएका बिरामीहरूलाई रित्तै फर्काउनु परिरहेको गुनासो पोखे ।

प्रकाशित : माघ १४, २०७९ ०७:३६
पूरा पढ्नुहोस्
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
×