८३ दिनमा २१ सय मिटर सुरुङ खनियो

आयोजनाका प्रमुख मित्र बरालका अनुसार १३.३ किलोमिटर लामो सुरुङ कमलामाई नगरपालिका–२ कुसुमटारबाट खन्न सुरु गरिएको हो । सुरुङ निर्माणमा हालसम्म कुनै समस्या नआएको भन्दै प्रमुख बरालले अहिले चुरेमुनिको भूभागमा खनिरहेको र महाभारत क्षेत्र लागेपछि कडा चट्टान हुने भएकाले समस्या आउन सक्ने बताए ।

यही रफ्तारमा सुरुङ निर्माण भएमा तोकिएको २२ महिनाको अवधिअगावै निर्माण सम्पन्न हुने आयोजनाको दाबी छ । सुरुङ निर्माणमा खटिएका प्राविधिक कर्मचारी तथा कामदारको सहजताका लागि भनेर ठूलो पाइपमा अक्सिजनसहित हावा पास गर्ने क्षेत्र बनाइएको छ । सुरुङ निर्माण क्षेत्रमा ठाउँ-ठाउँबाट पानी निस्किए पनि ठूलो मुल भेटिएर कामै रोक्नु पर्ने अवस्था भने आएको छैन । अघिल्लो आर्थिक वर्षसम्म ९ प्रतिशत भौतिक प्रगति रहेकोमा यो ६ महिनाको अवधिमा १.५ प्रतिशत बढेर १०.५ प्रतिशत पुगेको प्रमुख बरालले जानकारी दिए ।

^{सुनकोसी–मरिण डाइभर्सनअन्तर्गत सिन्धुलीको कमलामाई नगरपालिका–२, कुसुमटारमा सुरुङ खन्दै । तस्बिर : राजकुमार कार्की/कान्तिपुर}

ल्याब परीक्षणबाट स्वीकृत भएका सेगमेन्ट मात्र सुरुङ निर्माणमा प्रयोग भएको आयोजनाको दाबी छ । प्रमुख बराल भन्छन्, ‘ल्याब परीक्षण गरी स्वीकृत सेगमेन्ट मात्र प्रयोगमा आएका छन् । गुणस्तरमा कमी आउन नदिन राष्ट्रिय, अन्तर्राष्ट्रिय विज्ञ फिल्डमै खटिएका छन् ।’

टीबीएम मेसिनको खन्ने काम र सेगमेन्ट निर्माणको तालमेलपछि कुनै समस्या नआएको आयोजनाका सिनियर डिभिजन इन्जिनियर अशोकराज गौतमले बताए । सुरुङ निर्माणका लागि ठेक्का पाएको चिनियाँ कम्पनी चाइना ओभरसिज इसिन्जनियरिङ (कोभेक)ले टनेल बोरिङ मेसिनबाट एक महिनामा ५ सय मिटर सुरुङ खन्ने लक्ष्य राखेकोमा प्रगति बढेको उनको भनाइ छ ।

अहिले टनेल बोरिङ मेसिनले दैनिक सरदर २५ देखि ३८ मिटरसम्म सुरुङ खनिरहेको छ । सुनकोसी गाउँपालिकाको कानढुंग्रीमा गएर सुरुङ निर्माण सम्पन्न हुन्छ । यो तामाकोसी र सुनकोसी नदीको संगमस्थल त्रिवेणीभन्दा ७ सय मिटर तलपर्छ । पानी बग्ने क्षेत्र ५.५ डायमिटर रहने गरी अहिले ६.६ डायमिटरको सुरुङ मेसिनले खनिरहेको छ । सुरुङ खन्न मात्रै कोभेकले करिब ११ अर्ब रुपैयाँमा ठेक्का पाएको छ । टीबीएमले आठ/आठ घण्टाका दरले तीन सिफ्टमा गरी चौबीसै घण्टा सुरुङ खनिरहेको छ ।

आयोजनाका अनुसार खुर्कोटमा सुनकोसी नदीमा १२ मिटर उचाइको बाँध निर्माण गरी सुरुङमार्फत प्रतिसेकेन्ड ६७ क्युसेक पानी कमलामाई नगरपालिका–२ कुसुमटारस्थित मरिणखोलामा खसालिने छ । साथै सिंचाइका साथै यस आयोजनाबाट ३१.०७ मेगावाट विद्युत् उत्पादन गरिने छ । आयोजनाको कुल लागत करिब ४६ अर्ब रहने अनुमान गरिएको छ ।

आयोजनाको मुख्य उद्देश्य विद्युत् उत्पादनसँगै तराईका बारा, रौतहट, सर्लाही, महोत्तरी र धनुषा जिल्लामा गरी एक लाख २२ हजार हेक्टर क्षेत्रमा सिंचाइ सुविधा पुर्‍याउने रहेको छ । बाह्रै महिना सिंचाइ सुविधा पुगेमा वार्षिक २६ अर्ब रुपैयाँबराबरको कृषि उत्पादन बढ्ने र आयोजनाअन्तर्गत उत्पादन हुने बिजुलीबाट वार्षिक १ अर्ब ५५ करोड आम्दानी आकलन छ ।