‘निजगढमा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल उपयुक्त’

नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका पूर्वमहानिर्देशक वीरेन्द्रबहादुर देउजाको संयोजकत्वमा गठित समूहको प्रतिवेदनले काठमाडौं–तराई द्रुतमार्ग र पूर्व–पश्चिम राजमार्गसँगै जोडिएको पसाहा र बकैया नदीबीचको करिब ९ हजार हेक्टर क्षेत्रफलभित्रको करिब ४ हजार हेक्टर क्षेत्रभित्र विमानस्थल उपयुक्त हुने भनेको छ । अब निर्माणमा ढिलाइ गर्दा लागत वृद्धि हुने भएकाले अधिकारसम्पन्न संस्था गठन गरेर त्यसमार्फत विमानस्थल निर्माण थालिहाल्न सरकारलाई सुझाएको छ ।

विशेष अधिकारसम्पन्न विकास संस्था गठन गरी यसलाई समयबद्ध रूपमा छिटो निर्माण गर्नुपर्ने सुझावसमेत विज्ञ समूहको छ । पहिलो पटक ०५१ सालमा सरकारमातहतको सरकारी इन्जिनियरहरूको संस्थाले गरेको अध्ययनपछि यो नेपालीले गरेको दोस्रो र कोरियन कम्पनी एलएमडब्लूले ०६८ मा गरेको विस्तृत अध्ययनलाई समेत समेट्दा विमानस्थल निर्माण गर्न सकिने आशयमा भएको यो तेस्रो अध्ययन हो । समूहले पहिलो चरणमा विमानस्थल निर्माण गर्न टागिया बस्ती रहेको ३ सय ९३ हेक्टर र पातलो वन क्षेत्र भएको कोल्हवी नगरपालिकाको वडा नम्बर ३, ६ र ८ भित्र पर्ने १ हजार ५ सय ४० गरी १ हजार ९ सय ३३ हेक्टर क्षेत्रमा विमानस्थल निर्माण गर्न सकिने राय दिएको छ । यसअघि स्मार्ट सिटीसहित विमानस्थल निर्माणका लागि ८ हजार हेक्टर क्षेत्रफल चाहिने र २४ लाख रूख काट्नुपर्ने देखिएको थियो । वातावरण अभियन्ताहरूले यसको विरोध गरेका थिए । अहिले भने विज्ञ समूहले स्मार्ट सिटी बनाउनु नपर्ने उल्लेख गरेको छ ।

प्रतिवेदनले विमानस्थल निर्माण गर्न करिब १ खर्ब २० अर्ब रुपैयाँ हाराहारी लगानी आवश्यक पर्ने जनाएको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक प्रदीप अधिकारीले बताए । ‘प्रतिवेदनले बारामा पूर्ण क्षमताको विमानस्थल निर्माण गर्न ७ वर्ष समय लाग्ने भनेको छ,’ उनले भने, ‘यसका लागि सरकारले ६० र प्राधिकरणले ४० प्रतिशत लगानी साझेदारीमा निर्माण गर्न सक्ने छ ।’ पूर्ण क्षमताको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका लागि बाराको कोल्हवी नगरपालिका उपयुक्त भएको प्रतिवेदनको दाबी छ । ‘चराचुरुंगीहरूको हकमा लामो दूरीको अन्तर्राष्ट्रिय बसाइँसराइ गर्ने तथा हवाई दुर्घटनाका कारक हुन सक्ने ठूला प्रजातिका चरा जस्तै हाँस, चील, गिद्धहरूको मार्ग निर्माणस्थल नजिक देखिँदैन,’ प्रतिवेदनमा भनिएको छ । प्रतिवेदनले बारामा पूर्ण क्षमताको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण भए भारत र चीन जोड्ने नेपालको हवाई आकाशमाथि उड्ने गरी प्रस्ताव गरिएको हिमालय–२ रुट (काठमाडौं–गुवाहाटी–कुनमिङ) र काठमाडौं–महेन्द्रनगर–दिल्ली जोड्ने लिमा–६२६ रुटलाई दुईतर्फी बनाउनुपर्ने सुझाएको छ ।

चार पाँच दशकपछिसम्म नेपालमा बढ्दो हवाई ट्राफिक तथा नयाँ ठूला विमानको सञ्चालन धान्न सक्ने गरी चरणबद्ध विकास गर्न सकिने वातावरणमैत्री अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल चाहिने भएकाले बारामा विमानस्थल उपयोगी भएको पनि प्रतिवेदनले बताएको छ ।

प्रधानमन्त्री देउवाले विमानस्थलको काम चाँडै काम थाल्ने बताएको र विज्ञ समूहको सुझावअनुसार निर्माण अघि बढाइने पर्यटनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठले प्रतिक्रिया दिए । विज्ञ समूहमा पूर्वसचिव रामेश्वर खनाल, योजनाविज्ञ सूर्यराज आचार्य, सहरी विकासविज्ञ संगीता सिंह, वन्यजन्तु तथा वातावरण विज्ञ प्रेमबहादुर बुढा, वनस्पति तथा वातावरण विज्ञ सुरेशकुमार घिमिरे, समाजशास्त्री लछी सिंह, नेपाल वायुसेवा निगमबाट अवकाशप्राप्त पाइलट कृष्णविक्रम पौडेल, वरिष्ठ अधिवक्ता चन्द्रकान्त ज्ञवाली र हवाई रुट विज्ञ महेशकुमार बस्नेत सदस्य थिए ।