काठमाडौँ — बैंकहरुले आधार दरका आधारमा ऋणको ब्याजदर तय गर्छन् । आधार दर घट्दै जाँदा ऋणको ब्याजदर पनि घट्दै जान्छ भने आधार बढ्दै जाँदा ऋणको पनि बढ्छ । राष्ट्र बैंकको निर्देशनअनुसार बैंक तथा वित्तीय संस्थाले हरेक त्रैमासमा आधार दर गणना गर्नुपर्छ । यसरी गणना गर्दा आधार दरमा आएको परिवर्तनअनुसार ऋणको ब्याजदर पनि घटबढ गर्नुपर्छ । नयाँ वा पुराना दुबै ऋणीलाई ब्याजदर परिवर्तन हुन्छ ।
पछिल्ला महिनामा बैंकहरुको आधार दर बढ्दै गएको छ । सोअनुसार ऋणको ब्याज पनि बढ्दै गएको छ । वाणिज्य बैंकहरुले सार्वजनिक गरेको दोस्रो त्रैमासिक (पुस मसान्तसम्मको) वित्तीय विवरणअनुसार तीन महिनामै औसत व्याजदर करिब १ प्रतिशत बिन्दुले बढेको छ । असोज मसान्तसम्म २७ बैंकहरुको औसत आधार दर ७.५३ प्रतिशत रहेकोमा पुस मसान्तसम्म आउँदा ८.४० प्रतिशत पुगेको छ ।
बैंकहरूले प्रकाशन गरेको विवरणअनुसार गत असोजको तुलनामा मेगा र बैंक अफ काठमान्डुबाहेक सबै बैंकको आधार दर बढेको छ । गत पुसमा बैंकहरूको आधार दर न्यूनतम ०.४१ र अधिकतम १.९६ प्रतिशत बिन्दुले बढेको छ । यसका आधारमा ४ वटा बैंकको आधार दर ९ प्रतिशतभन्दा बढी, १६ वटाको ८ प्रतिशतभन्दा बढी, ५ वटाको ७ प्रतिशतभन्दा बढी र २ वटाको ६ प्रतिशतभन्दा बढी छ ।
बैंकहरुले आधार दरमा जोड्ने प्रिमियम दर पनि ऋणीलाई ताेकिने ब्याजदरका लागि महत्वपूर्ण छ । सामान्यत: बैंकहरुले आधार दरमा २ देखि ५ सम्म प्रिमियम जोडेर ऋणीका लागि ब्याजदर तोकिदिने गरेका छन् । यदी कुनै बैंकको आधार दर ९ प्रतिशत छ र उसले २ प्रतिशत प्रिमियम जोड्ने हो भने ऋणीलाई ११ प्रतिशत ब्याजदर पर्न आउँछ ।
प्रिमियम दर कति तोक्ने भन्ने निर्धारण गर्न बैंकहरुलाई स्वतन्त्रता छ । ऋण लिएपछि गर्ने व्यवसायको प्रकृति, धितोको मूल्य, ऋणीसँगको विगत कारोबार लगायत पक्ष हेरेर बैंकहरुले प्रिमियम दर निर्धारण गर्छन् । थोरै आधार दर भएको बैंकको ब्याजदर प्राय कम नै हुने भएकाले ऋणीका लागि त्यस्ता बैंक रोजाइमा पर्छन् ।
कुन बैंकको आधार दर कति (प्रतिशतमा)
बैंक | ब्याजदर, पुस मसान्त | ब्याजदर, असोज मसान्त |
राष्ट्रिय वाणिज्य | ६.६० | ५.६३ |
स्टयाडर्ड चार्टर्ड | ६.८३ | ५.१८ |
नेपाल | ७.०८ | ५.९३ |
नबिल | ७.३९ | ६.११ |
इन्भेष्टमेन्ट | ७.४७ | ६.७७ |
कृषि विकास | ७.५३ | ७.१२ |
एभरेष्ट | ७.६२ | ७.०० |
सानिमा | ८.०८ | ७.४५ |
ग्लोबलआईएमइ | ८.२७ | ७.४१ |
बीओके | ८.४५ | ८.५६ |
बंगलादेश | ८.४७ | ७.५१ |
एनएमबी | ८.५८ | ७.९६ |
सिद्धार्थ | ८.५८ | ७.५७ |
प्रभु | ८.६८ | ७.६३ |
लक्ष्मी | ८.७४ | ७.५७ |
मेगा | ८.७७ | ९.८१ |
माछापुच्छ्रे | ८.७९ | ७.६३ |
सेञ्चुरी | ८.८२ | ८.०९ |
कुमारी | ८.९३ | ७.८८ |
हिमालयन | ८.७५ | ७.७३ |
सनराइज | ८.९४ | ८.४० |
एसबीआई | ८.९५ | ८.११ |
प्राइम | ८.९८ | ८.२७ |
सिटिजन्स | ९.०८ | ८.११ |
एनसीसी | ९.१५ | ८.१२ |
एनआईसी एसिया | ९.४४ | ७.४८ |
सिभिल | ९.७४ | ८.२६ |
औसत | ८.४० | ७.५३ |