खाद्यका खसीबोका प्रतिकिलो ६४० रुपैयाँ

‘खसीबोकाको निर्धारित मूल्य प्रतिकिलो ६ सय ५० रुपैयाँ हो । प्रतिकिलो १० रुपैयाँ छुट दिएर बिक्री मूल्य ६ सय ४० रुपैयाँ तोकेका छौं,’ खाद्य कम्पनीकी सूचना अधिकारी शर्मिला न्यौपानेले भनिन्, ‘शुक्रबारसम्म करिब ७ सय ३० खसीबोका ल्याइसकेका छौं । शनिबार थापाथली गोदामबाट बिक्री सुरु गर्छौं ।’ उनका अनुसार खसीबोका तुलसीपुर र मकवानपुरबाट भित्र्याइएको हो । खाद्य कम्पनीले दाङ क्षेत्रबाट २५ किलोदेखि माथिका खसी प्रतिकिलो ५ सय ६५ रुपैयाँ, २० देखि २५ किलोका खसी प्रतिकिलो ५ सय ५० रुपैयाँ र बोका प्रतिकिलो ५ सय ४५ रुपैयाँमा खरिद गरेको हो । उक्त खरिद मूल्यमा प्रतिकिलो झन्डै सय रुपैयाँ जोडेर बिक्री मूल्य तय भएको छ ।

खाद्य कम्पनीका सहायक महाप्रबन्धक श्रीमणिराज खनालका अनुसार खसीबोका खरिद गर्नका लागि जिल्लामा प्राथमिक खरिद समिति हुन्छ । समितिमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी, खाद्य, कृषि विकास कार्यालय र किसानसहितका सदस्य रहन्छन् । समितिले मूल्य निर्धारण गरेपछि सरकारले खरिद गर्छ । त्यसपछि प्रशासनिक र ढुवानी खर्च जोडेर खाद्यले बिक्री मूल्य निर्धारण गर्छ । उक्त मूल्यमा सरकारले प्रतिकिलो १० रुपैयाँ छुट दिएको हो । गत वर्ष खाद्यले दसैंमा प्रतिकिलो ५ सय ५० रुपैयाँमा खसी बिक्री गरेको थियो । गत वर्षको तुलनामा खसीबोका किन्ने उपभोक्तालाई अहिले प्रतिकिलो ९० रुपैयाँ महँगो पर्ने भएको छ ।

यस वर्ष खरिद मूल्यमै प्रतिकिलो १५ रुपैयाँसम्म बढेकाले बिक्री मूल्य पनि बढेको खनालको भनाइ छ । गत वर्ष धेरै छुट हुँदा दुरुपयोग पनि भएको उनले सुनाए । ‘बजारभाउभन्दा प्रतिकिलो ९० रुपैयाँ सस्तो हुँदा दुरुपयोग पनि भयो । धेरै सर्वसाधरणले खरिद गर्न पाएनन्, कर्मचारीहरूले धेरै दुःख पाए,’ उनले भने ।

खाद्य कम्पनीले गत वर्ष खसीबोका र च्याङ्ग्रा गरी करिब ३ हजार वटा खरिद/बिक्री गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । तर १ हजार ५ सय १ वटा खसीबोका मात्रै किनबेच गरेको थियो । यसपालि पनि २ हजार खसीबोका र १ हजार च्याङ्ग्रा खरिद गर्ने लक्ष्य राखिए पनि कम्पनीले च्याङ्ग्रा खरिद गर्न नसक्ने जनाएको छ । ‘अब च्याङ्ग्राको सट्टा १ हजार खसीबोका खरिद गर्ने प्रक्रिया सुरु भएको छ,’ खनालले भने । व्यवसायीका अनुसार कलंकीमा प्रतिकिलो ६ सय ३० रुपैयाँदेखि ७ सय रुपैयाँसम्ममा छानीछानी खसीबोका किन्न सकिन्छ । तर सरकारले छुटका नाममा बजारभाउसरह नै मूल्य तोकेको छ ।

‘दसैंका लागि कलंकीमा आइतबारदेखि खसीबोका बिक्री सुरु हुन्छ,’ काठमाडौं चौपाया खरिद–बिक्री प्रालिका अध्यक्ष जनक खड्काले भने, ‘प्रतिकिलो ६ सय ३० देखि ७ सय रुपैयाँसम्म रोजेरै किन्न पाइन्छ ।’ सरकारले पर्याप्त उत्पादन रहेको दाबी गरे पनि विगतको तुलनामा यो वर्ष भारतबाट खसीबोका आयातको क्रम बढेको उनको भनाइ छ । कलंकीमा स्वदेशी उत्पादनले ६० र भारतबाट ल्याइनेले ४० प्रतिशत मात्रै माग थेग्छ ।