मनपरी भाडा असुल्दै उपत्यकाका सार्वजनिक सवारी

एकै ठाउँको भाडा बिहान एउटा र दिउँसो अर्को लिने भन्दै उनले सहचालकसँग प्रतिवाद गरिन् । तर सहचालकले तेल (पेट्रोलियम पदार्थ) को मूल्य बढेको भन्दै आफूले भनेकै भाडा दिनुपर्ने अडान लिइरहे । अन्ततः उनले २० रुपैयाँ नै भाडा तिरिन् । सहचालकले गाडीमा चाबहिलबाट चढेका अन्य १५ जनाभन्दा बढी यात्रुसँग त्यति नै भाडा असुलेको तामाङले बताइन् ।

‘मनपरी भाडा असुल्नेलाई कसैले कारबाही गर्दैन, जसलाई जति मन लाग्यो, त्यति भाडा असुल्दा भएकै छ,’ तामाङले भनिन्, ‘अघिपछि १५ रुपैयाँ नै भाडा तिरेर चाबहिल पुग्ने गरेकी थिएँ, निषेधाज्ञापछि सबै गाडी चल्न दिएसँगै मनपरी भाडा असुल्न थालिएको हो ।’

यो समस्या मञ्जुको मात्र होइन । अहिले उत्यकाका प्रायः रुटमा चल्ने सार्वजनिक सवारीले यात्रुसँग यसैगरी मनपरी भाडा असुलिरहेका छन् । असार २१ बाट जोरबिजोर प्रणाली हटाएर सबै सवारी सञ्चालन

खुला गरिएको छ । सार्वजनिक सवारी सञ्चालनमा आएसँगै तेलको मूल्य बढेको भन्दै यातायात व्यवसायीले आफूखुसी भाडा लिने गरेका हुन् ।

महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखामा पनि केही दिनयता यातायात व्यवसायीले बढी भाडा लिने गरेका गुनासा आउने गरेका छन् । बुधबार मात्र यात्रुसँग बढी भाडा लिने १० जनालाई नयाँ बसपार्क र कलंकीबाट पक्राउ गरिएको छ । ‘अहिले बढी भाडा लिएको भन्दै यात्रुका गुनासा आउने क्रम बढेको छ,’ महाशाखाका प्रवक्ता एसपी सञ्जीव शर्माले भने, ‘सादा पोसाकमा ट्राफिक प्रहरी परिचालन गरेर पनि यात्रु ठग्ने गिरोहलाई नियन्त्रणमा लिने क्रम जारी छ ।’ बिहीबार चार र शुक्रबार सात जनालार्ई पक्राउ गरिएको उनले बताए ।

लामो दूरीका सवारी सञ्चालनमा नआए पनि अहिले उपत्यका भित्रिने र बाहिरिने निजी तथा भाडाका गाडीले यात्रुसँग दोब्बर भाडा असुलिरहेका छन् । तर यस विषयमा सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण हुन नसकेको यात्रुहरूको गुनासो छ ।

एम्बुलेन्स चालकले समेत बार्गेनिङ गरी मनपरी रकम लिँदै यात्रु बोक्ने गरेको गुनासो पनि बढेको छ । उपत्यकाका भित्री रुटमा चल्ने सवारीसाधनले सिट क्षमताभन्दा बढी यात्रु कोचेर बोक्ने गरेका गुनासा पनि उत्तिकै आएका छन् । स्वास्थ्य मापदण्डअनुसार गाडीमा सेनिटाइजर अनिवार्य राख्न भनिए पनि कमै सवारीले मात्र नियम मान्ने गरेको बताइएको छ ।

यता नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका महासचिव सरोज सिटौलाले भने सवारी चालकलाई तोकिएभन्दा बढी भाडा नउठाउन आग्रह गरिएको दाबी गरे । ‘यातायातको क्षेत्रमा चरम अन्याय भएको छ, यसमा दुईमत नै छैन,’ उनले भने, ‘निषेधाज्ञाको समयमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य वृद्धि गरेको गर्‍यै गरियो, यस्तो अवस्थामा गाडी चलाउन सक्ने अवस्था छैन ।’ भाडा समायोजनका विषय पटक–पटक उठाउँदा पनि अझै कार्यान्वयनमा आउन नसकेको उनको भनाइ छ ।

कार्यालय समयमा यात्रुको चाप अघिपछिभन्दा केही बढी हुने गरेको छ । ‘कुनै पनि गाडीमा भीड छ भने यात्रु त्यो गाडीमा नचढिदिनुस्,’ सिटौलाले भने, ‘यस्ता कुरामा यात्रु आफैं पनि सचेत हुनुपर्छ ।’ उनका अनुसार अहिले ५० प्रतिशत मात्र सार्वजनिक सवारी सञ्चालनमा छन् । निषेधाज्ञामा घर गएका चालक आउने क्रम सुरु भएको र विस्तारै सवारीको संख्या बढ्दै जाने उनको भनाइ छ ।

भाडा समायोजनको निर्णय नभएकाले मनपरी भाडा कसैले पनि लिन नपाउने यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक नमराज घिमिरे बताउँछन् । ‘अहिले तोकिएभन्दा बढी भाडा उठाउन पाइन्न,’ उनले भने, ‘अनुगमन गर्दा मनपरी भाडा लिएको पाइए कारबाही गर्छौं ।’ विभागले अनुगमन गरिरहेको उनको दाबी छ ।