केराउ, सुपारी, छोकडा र मरीचमा कोटा वितरण स्थगित

वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागले बिहीबार सूचना प्रकाशन गर्दै कोटा वितरण स्थगन गरेको जनाएको छ । स्वीकृत कोटाको झन्डै १८ गुणा माग आवेदन परेको विभागका महानिर्देशक प्रकाश पौडेलले बताए । हालसम्म वितरित कोटाको समीक्षा गर्न करिब एक साताका लागि कोटा वितरण स्थगन गरिएको उनको भनाइ छ ।

‘स्थगित गर्नुका मुख्य तीन कारण छन् । पहिलो, भीडभाड नियन्त्रण गर्नु नै हो । विभागमा दैनिक २ सय ५० सेवाग्राही आउँछन् । कोटा वितरण गर्न थालेपछि दैनिक थप १ सय जति थपिए, त्यो हुँदा कार्यालयका अन्य काम पनि गर्न सकिएन,’ पौडेलले भने, ‘दोस्रो कारण संसदीय समितिको चासो पनि हो ।’ व्यवसायीले चालु आर्थिक वर्षमा आयात गर्न सक्छन्/सक्दैनन् भन्ने विषयमा समीक्षा आवश्यक भएकाले पनि तत्काललाई कोटा वितरण स्थगन गरिएको उनले जानकारी दिए ।

विभागका अनुसार प्रतिनिधिसभाअन्तर्गतको उद्योग तथा वाणिज्य र श्रम तथा उपभोक्ता हित समितिले सुपारीको कोटामा चासो राख्दै ५ दिनभित्र प्रतिवेदन पेस गर्न निर्देशन दिएको छ । समितिले एकै परिवार वा एकै व्यक्तिका नाममा रहेका फर्म दोहोरिएको आशंका गरिएको विभागको भनाइ छ । तर एउटै व्यक्तिको अन्य पनि फर्म हुन सक्ने विभागका अधिकारीहरू बताउँछन् । ‘संसद्को चिठी आएपछि त्यसको पनि मर्यादा राख्नैपर्छ,’ महानिर्देशक पौडेलले भने, ‘दोहोरिएर गए/नगएको हेर्नुपर्नेछ ।’

‘कोटा पाएकाले पनि कुन देशबाट कति मूल्यमा ल्याउने, कहिलेसम्म ल्याइसक्नेलगायत विवरण बुझाउन सकेका छैनन् । सबैले आयात गर्न सक्ने ग्यारेन्टी छैन,’ उनले भने, ‘असारभित्र ल्याइसक्ने वा बिलिङ गरेर सिपमेन्ट गर्नेलगायत कुरामा स्पष्ट हुनु खोजेका छौं ।’ कोटा पाएका व्यवसायीले ९० दिनभित्र आयात गरिसक्ने अवस्था न्यून छ । यस विषयमा पनि स्पष्ट हुन खोजेको पौडेलले जनाए । सरकारले २०७६ चैत २४ मा निकासी पैठारी (नियन्त्रण) ऐन, २०१३ को दफा ३ को उपदफा (१) बमोजिम वस्तु पैठारीमा बन्देज लगाएको थियो । कोभिडका कारण शिथिल बनेको अर्थतन्त्र सुधारोन्मुख भएपछि सरकारले पुनः सूचना निकालेर कोटा तोकेर आयात खुला गरेको थियो ।

उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले २०७७ चैत ९ गते राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरेर पूर्ण बन्देज हटाएपछि सबैभन्दा बढी सुपारी र केराउको माग आएको छ । व्यवसायीहरूले सुरुमा मरीच र छोकडाको माग गरे पनि कोटा वितरण सुरु भएपछि इच्छा देखाएका छैनन् । ‘मरीच र छोकडामा त्यति माग आएको छैन,’ विभागका प्रवक्ता शिवराज सेढाईंले भने । सुपारी र केराउमा भने थेग्नै नसक्ने गरी माग आएको विभागका कर्मचारी बताउँछन् ।

चालु आर्थिक वर्षका लागि केराउको आयात कोटा ८० हजार टन मात्रै तोकिएको छ । तर वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागमा करिब १४ लाख ७१ हजार ३३ टनको माग आएको जनाइएको छ । सुपारीको कोटा २५ हजार मेट्रिक टन हो । २ सय ५० आयातकर्ताले ४ लाख ७८ हजार ८ सय ४६ मेट्रिक टन आयात माग गरेका छन् । छोकडाको आयात परिमाण ५ हजार टन र मरीच १५ हजार मेट्रिक टन कोटा तोकिएको छ ।