काठमाडौँ — कोभिड–१९ ले सुस्ताएको जग्गाको कारोबार संख्या बिस्तारै बढ्दै गएको छ । भूमि व्यवस्था विभागको तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ र २०७७/७८ का आठ महिनासम्म भएका जग्गा कारोबारको तुलना गर्दा जग्गा कारोबार बढेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को साउनदेखि फागुनसम्म १० लाख ६६ हजार १ सय ४३ संख्या जग्गा कारोबार भएकामा आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को सोही अवधिमा ११ लाख ६३ हजार ६ सय ७० संख्या जग्गाको कारोबार भएको छ । कोभिड–१९ ले रोकिएका जग्गाका कारोबार सामान्य अवस्था आएपछि बिस्तारै उकालो लागेकाले र लगानीकर्ता जग्गामा आकर्षित देखिँदा यसको संख्या बढेको नेपाल जग्गा तथा आवास विकास संघका प्रथम उपाध्यक्ष विदुर धमलाले जानकारी दिए ।
‘अन्य क्षेत्रको तुलनामा जग्गामा लगानी गर्ने बढेका छन्,’ उनले भने, ‘कोभिडपछि सुन, सेयरमा भन्दा जग्गा सुरक्षित हुन सक्ने कारणले कारोबार बढेको देखिएको हो ।’ काठमाडौंलगायत सहरमा जग्गा किन्नेहरूको संख्यासमेत यो अवधिमा बढेको उनको भनाइ छ । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा सबैभन्दा बढी पुसमा १ लाख ५५ हजार ४ सय ६० संख्या जग्गाको कारोबार भएको विभागको तथ्यांक छ । फागुनमा १ लाख ४९ हजार ३ सय ६८, मंसिरमा १ लाख ४८ हजार ७ सय ४१, माघमा १ लाख ४८ हजार ३ सय ७१, कात्तिकमा १ लाख १० हजार ९ सय ४२ र असोजमा १ लाख २ हजार ४ सय ५६ संख्या जग्गाको कारोबार भएको पाइन्छ । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को फागुनमा सबैभन्दा बढी २ लाख १४ हजार ४ सय ९१ संख्या जग्गाको कारोबार भएको छ । माघमा २ लाख ११ हजार ९ सय ८, पुसमा २ लाख १४ हजार ४ सय ६०, मंसिरमा १ लाख ६८ हजार ६ र असोजमा १ लाख ४ हजार ९ सय २८ संख्या जग्गाको कारोबार भएको विभागको तथ्यांक छ ।
विभागले आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को आठ महिनामा २९ अर्ब ४१ करोड १३ लाख ६२ हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको छ । चालु आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा ३७ अर्ब ९८ करोड ४५ लाख ४१ हजार रुपैयाँ राजस्व उठाएको छ । संकलित राजस्वअन्तर्गत रजिस्ट्रेसन दस्तुर, सेवा शुल्क, वाग्मती सभ्यता शुल्क, पुँजीगत लाभकर र छुट दिएको समेत समावेश हुने विभागले जानकारी दिएको छ ।
कोभिड–१९ का कारण पाँच–सात महिना बन्दजस्तै भएकाले रोकिएका जग्गाको कारोबार बढेको विभागका प्रवक्ता गुरुदत्त सुवेदीले बताए । ‘कोभिडका कारण अन्य व्यवसायमा असर पर्यो । सेयर बजार, होटल व्यवसाय शिथिल अवस्थामा पुगे,’ उनले भने, ‘बजार गतिशील बनाउन बैंकबाट कर्जा लिनलाई जग्गा धितो राख्नुपर्यो । त्यो हिसाबले पनि कारोबार बढेको हो ।’ वैदेशिक रोजगारीबाट फर्केकाहरूले पनि जग्गामा लगानी गरेकाले कारोबार बढेको उनले जानकारी दिए ।
‘जग्गा व्यवसायी व्यवस्थित बस्तीको विकास चाहन्छन्,’ धमलाले भने, ‘एउटा घर एउटा डाँडामा र अर्को घर अर्को डाँडामा छ । यसले गर्दा मानिस सहरकेन्द्रित भएका हुन् ।’ सरकारले निजी क्षेत्रलाई बस्ती विकासका लागि काम गर्न दिए गाउँहरूमा समेत सुविधायुक्त आवास निर्माण हुने उनको भनाइ छ । ‘सरकारले भूमिसम्बन्धी ऐन र व्यवसायीहरूका योजनामा स्वीकृति दिए राम्रो हुन्थ्यो,’ धमलाले भने, ‘बैंकले पनि हाइड्रोहरूमा मात्र बढी लगानी गरेको पाइन्छ । जग्गामा पनि लगानी गर्नुपर्छ ।’ सरकारले नगर विकास योजना निजी क्षेत्रलाई दिए सबै क्षेत्रमा समानान्तर विकास हुन सक्ने उनको भनाइ छ ।
प्रकाशित : चैत्र २५, २०७७ ०८:५७