सवारी खुले पनि छैनन् यात्रु

कोभिड–१९ का कारण चैत ११ देखि लकडाउन भएपछि प्रायः यात्रु बस उपत्यकाबाहिर नै रोकिएका थिए । पहिलो दिन बिहीबार कुल सिट क्षमताको आधा मात्र यात्रु राखेर गाडी पठाइएको नयाँ बसपार्क सञ्चालन गर्दै आएको ल्होत्से बहुउद्देश्यीय प्रालिका महाप्रबन्धक सुनील कुँवरले जानकारी दिए । ‘नयाँ बसपार्कबाट पहिलो दिन १५ वटा गाडी मात्र छुटे,’ उनले भने, ‘पूर्वका गाडी पूर्वमै र पश्चिमका गाडी उतै रहेकाले पुरानो अवस्थामा पुग्न अझै एक/दुई दिन लाग्छ ।’ पहिला सामान्य अवस्था हुँदा दैनिक ४ सयदेखि ६ सयसम्म गाडी छुट्थे । अहिले सबै गाडी बाहिर छन् ।

‘गाडी बिस्तारै भित्रिँदै जान्छन्,’ कुँवरले भने, ‘कोभिडको जोखिम कम गर्न कम्प्युटर प्रणालीमार्फत टिकट बिक्री थालेका छौं ।’ यसका लागि यात्रुले भौतिक दूरी कायम गरेर लाइन बस्नुपर्नेछ । यात्रुको संख्या बढेपछि टोकनको व्यवस्था गरिनेछ । अब सधैंका लागि कम्प्युटर प्रणाली सुरु गरिएको उनले बताए । ‘कोभिडको जोखिम कहिलेसम्म कायम रहन्छ थाहा छैन,’ उनले भने, ‘त्यसैले अब चाँडै नै अनलाइनमार्फत टिकट बुकिङ गर्ने व्यवस्था गर्दै छौं, यसबारे सबै यातायात व्यवसायीसँग छलफल भइरहेको छ ।’ दसैंपछि अनलाइनबाट सेवा दिने तयारी भइरहेको उनको भनाइ छ ।

पहिलो दिन सबै गाडी सेनिटाइज गरेर पठाइएको छ । ‘खासै यात्रु भएनन्, भोलि–पर्सिका लागि टिकट सोध्न पनि एक–दुई जना मात्र यात्रु आए,’ उनले भने, ‘सुरुमा गाडी ५ गते खुल्छ भन्ने कुरा आयो, पछि १ गते खुलेकाले टिकट बुक गर्नेहरू कम भएका हुन् ।’ उनका अनुसार बिस्तारै गाडीको संख्या बढ्दै जानेछ । कोरोनाको जोखिम दिन प्रतिदिन बढ्दै गएकाले यात्रु अझै गाडी चढ्न डराइरहेका छन् ।

देशभर विश्वकर्मा पूजा गरेर सवारी सञ्चालनमा ल्याइएको नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका महासचिव सरोज सिटौलाले जानकारी दिए । ‘जहाँ प्रारम्भिक रूपमा मात्र सञ्चालनमा आएका छन्, त्यहाँ पनि बिस्तारै संख्या बढ्दै जानेछ,’ उनले भने । लामो दूरीका गाडी काठमाडौंमा कम थिए । ‘धेरै गाडी बाहिरै छन्,’ उनले भने, ‘पहिला यताबाट जाने र उताबाट आउने हुन्छ, त्यसपछि बिस्तारै भित्रिने र बाहिरिने सवारीको संख्या बढ्छ ।’

पहिलो दिन करिब २० प्रतिशत गाडी मात्र सञ्चालनमा आएको उनको भनाइ छ । ‘यात्रु पनि पर्ख र हेरको अवस्थामा छन्, त्यसैले चहलपहल कम रह्यो,’ उनले भने, ‘गाडी खुलेकै दिन विश्वकर्मा पूजा भनेर पनि यात्रु कम निस्किए ।’ पहिलो दिन यात्रुको भीडभाड नदेखिएको महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखा प्रमुख एसएसपी भीमप्रसाद ढकालले बताए । ‘बिहीबार साँझसम्म ७९ वटा यात्रुबस काठमाडौं भित्रिए । र, ५६ वटा बाहिरिए । पहिलो दिन स्वास्थ्य मापदण्ड पूरा गरेरै गाडी चलाएको पाइयो,’ उनले भने ।

सरकारले आवश्यक स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाएर छोटा, मध्यम र लामा दूरीका सवारी असोज १ बाट सञ्चालन गर्न दिएको हो । यसरी सञ्चालनमा आएका बसले सरकारले तोकेको भाडादरमा ५० प्रतिशत बढी रकम लिन पाउनेछन् । साथै कुल सिट संख्याको आधा मात्र यात्रु बोक्न पाउनेछन् । यातायात व्यवसायीले स्वास्थ्य मापदण्ड अनिवार्य पालना गर्नुपर्नेछ । स्वास्थ्य मन्त्रालयको हेल्थ प्रोटोकललाई कडाइका साथ पालना गर्ने गरी व्यवसायीले आफ्ना सवारी चलाउनेछन् । देशभर करिब साढे ३ लाख गाडी सञ्चालनमा छन् ।

रूपन्देहीमा चल्दै चलेनन्

सरकारले लामो तथा छोटो दूरीका सवारीसाधन सञ्चालन गर्ने निर्णय गरे पनि प्रदेश ५ का ठूला सहरमा बिहीबार सवारीसाधन चल्न सकेनन् । रूपन्देही प्रशासनले बिहीबार यसअघिकै निर्णय यथावत् रहेको जानकारी दिएपछि जिल्लाभर लामो तथा छोटो दूरीका सवारीसाधन चल्न नसकेका हुन् ।

बिहीबारदेखि यातायात सञ्चालन हुने खबरले गन्तव्यमा जान सडकमा निस्केका यात्रु सवारी नपाएपछि अलपत्र परेका छन् । त्यस्तै बिहीबार नै विश्वकर्मा पूजाका कारण दाङ, बाँकेलगायत जिल्लामा पनि न्यून संख्यामा मात्र सवारी चले । यसअघि लकडाउन खुकुलो पारिएको समयमा दुई सातासम्म चलेका बुटवल–भैरहवा छोटो दूरीका यातायात पनि बिहीबार चल्न सकेनन् । जिल्लाको कोभिड–१९ क्राइसिस व्यवस्थापन सेन्टरको समन्वयमा होटल तथा रेस्टुरेन्ट सञ्चालन मापदण्ड बनाएर यातायात र होटल क्षेत्र खुला गरिने रूपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी पीताम्बर घिमिरेले बताए । सार्वजनिक यातायात र होटल क्षेत्र सञ्चालनको छुट्टै मापदण्ड बनाउने स्थानीय प्रशासनको तयारी छ । ‘सार्वजनिक यातायात र होटल क्षेत्रको मापदण्डको विषयमा हामी छलफल गर्दै छौं,’ उनले भने, ‘शुक्रबारदेखि यातायात चल्छन् ।’

स्थानीय प्रशासनबाट यातायात क्षेत्रको बन्दाबन्दीको निर्णय जारी रहेको भन्ने जानकारी आएकाले सवारीसाधन नगुडेको पश्चिम नेपाल यातायात प्रालिका अध्यक्ष दधिराम खरेलले बताए । ‘हामी स्थानीय प्रशासनको निर्णय कुर्दै छौं,’ उनले भने, ‘निर्णय हुनासाथ सवारी चलाउन व्यवसायी तयारी छन् ।’ लामो दूरीका सवारीसाधन भने शुक्रबारबाट चल्ने उनले जानकारी दिए । लामो समय बन्द रहेका सवारीसाधन व्यवसायीले बिहीबार विश्वकर्मा पूजाकै अवसरमा सरसफाइ र मर्मत गरिरहेका छन् । यसअघि बस मर्मतका लागि ग्यारेज पनि लकडाउनकै कारण बन्द थिए । बुटवलको मैनाबगरमा रहेको अटो व्यवसाय क्षेत्र मंगलबारदेखि पूर्ण रूपमा खुलेको छ । ग्यारेज ढिला खोलिएकाले बस मर्मतमा समय लागेको व्यवसायी विष्णु खनालले बताए ।