खाली हुन थाले उपत्यकाका पसल

यी सूचना कतै व्यवसायी त कतै घरधनीहरूले राखेका हुन् । कोभिड–१९ को संक्रमण बढेसँगै सरकारले लकडाउन गरेयता यस्ता व्यवसाय बन्द हुने क्रम बढेको छ ।

उपत्यकाका करिब ३५ प्रतिशत पसल तथा व्यापार व्यवसाय खाली हुँदै गएको नेपाल राष्ट्रिय व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष नरेश कटुवालले बताए । उपत्यकाका प्रमुख व्यापारिक केन्द्र मानिने न्युरोड, सुन्धारा, बानेश्वर, चाबहिललगायत क्षेत्रमा पसल खाली हुने क्रम वृद्धि भएको उनको भनाइ छ । विशेषगरी यी क्षेत्रका कपडा पसल, रेस्टुरेन्ट व्यवसाय र विभिन्न कार्यालय खाली भइरहेका छन् ।

सुन्धारा नागस्थानस्थित बस टिकट काउन्टरका सञ्चालक राजन दाहालले सटर बिक्रीमा राखेका छन् । मकालु यातायात प्रालि चलाइरहेका उनले लकडाउनसँगै लामो दूरीको सवारी नचल्ने भएपछि टिकट काउन्टरको काम रोकिएको सुनाए । ‘घरायसी कामले व्यवसाय हेर्न समय भएन । अहिले कोरोनाले गर्दा व्यवसाय ठप्प छ,’ उनले भने, ‘कसैले सटर किन्न आए समझदारीमा बिक्री गर्ने सोच छ ।’ न्युरोडस्थित किरण भण्डारीले पनि पसल भाडामा भनेर आफ्नो नम्बरसहित सूचना टाँसेका छन् । लकडाउन सुरु भएसँगै भाडामा गइरहेको उनको ६ तलाको घर खाली छ । ‘न्युरोडजस्तो व्यापारिक क्षेत्रमा पसलका लागि भाडामा गएको छैन । अरू स्थानको अवस्था कस्तो होला ?’ उनले भने, ‘अहिले मानिस व्यवसायमा लगानी गर्न डराइरहेका छन् । न्युरोडमा पसलका लागि भाडामा नजानु भनेको व्यवसायको अवस्था नाजुक हुनु हो ।’

कपडा, मिठाई पसलका साथै रेस्टुरेन्टका लागि आफ्नो घर केन्द्रमा भएको उनले जानकारी दिए । पसल भाडामा लिन भनेर १/२ जनाले मात्र फोन गरेर बुझ्ने गरेको उनको भनाइ छ । ‘अबको ६ महिनासम्म के हुन्छ थाहा छैन । त्यसैले पनि भाडा कम गर्छु भन्दा पनि कोही नआउने अवस्था छ,’ उनले भने, ‘नयाँ व्यवसायी लगानी गर्न इच्छुक छैनन् । भएको पुरानै व्यवसाय धान्न समस्या छ ।’ न्युरोडस्थित रमा गृह जसलाई ‘गोलो घर’ भनेर चिनिन्छ । सरकारी भवन रहेको उक्त भवन भूकम्पले क्षति पुर्‍याएको थियो । अहिले उक्त भवन बनिसकेको डेढ वर्ष भइसकेको छ । श्री चेङगेजखान सप्लाई प्रालिका निर्देशक आले तामाङले उक्त भवनको भाडासम्बन्धी सबै कामको जिम्मेवारी लिएका छन् ।

‘सरकारबाट टेन्डर पास गरी भाडामा लिएर हामीले भाडामा लगाएका छौं । ६ वटा सटर र ४ वटा फ्ल्याट छन् यहाँ,’ उनले भने, ‘७ वटा भाडामा गइसकेका छन् । भाडामा लगाएको ९/१० महिना भइसक्यो । ३ वटा अझै भाडामा जान बाँकी छ ।’ तला हेरेर दुई/साढे दुई लाख रुपैयाँ महिनाको भाडा रहेको उनले बताए । ‘भित्रपट्टि फिनिसिङ गर्न बाँकी रहेकाले भाडामा जान ढिलो भएको हो,’ उनले भने, ‘अहिले कोरोनाका कारण पनि मानिसले रुचि कम देखाएका हुन् जस्तो लाग्छ ।’

खिचापोखरीस्थित जितनारायण डंलोलले २/३ महिनादेखि पसल भाडामा भनेर सूचना टाँसेका छन् । लकडाउन सुरु भएपछि खाली भएको कोठा भाडामा दिन सूचना टाँसिएको उनले बताए । ‘महँगोमा भाडामा जाने अवस्था छैन । सस्तोमा लिन आउने पनि कोही छैनन्,’ उनले भने, ‘व्यवसाय सबै धरापमा छन् । लगानी गरे त्यो पनि खेर जाने डरले नयाँ कोही आएनन् ।’

व्यवसाय ठप्प भएको बेला भाडा बुझाउन नसकेर पसल छाडेर जाने क्रम बढेको व्यवसायीहरूको भनाइ छ । घरबेटीले भाडा नघटाउने र व्यापारीहरूको व्यापार नहुने भएर सटर छाडेर जाने क्रम बढेको नेपाल राष्ट्रिय व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष कटुवालले बताए ।

‘न्युरोड र बानेश्वरजस्तो व्यापारिक केन्द्रमा एउटा सटरकै २/३ लाख रुपैयाँ भाडा छ,’ उनले भने, ‘यसका लागि सरकारले नै ठाउँ, क्षेत्रफल हेरेर वैज्ञानिक भाडा तोकिदिए व्यवसायीहरूलाई राहत मिल्छ ।’ घरबेटीहरूले आफ्नो इच्छाअनुसार भाडा लिइरहेका छन् । लकडाउनपछि व्यापार नहुने र भाडा तिर्न सक्ने अवस्था नभएकाले उपत्यकाभित्र ३०/३५ प्रतिशत पसल खाली भएको उनले बताए ।