डेढ महिनामा ४३ लाख मास्क निर्यात

माघ २० देखि फागुन १९ गतेसम्म भने ३५ लाख ५८ हजार थान मास्क निर्यात भएको विमानस्थल भन्सार कार्यालयका सूचना अधिकारी राजकुमार अधिकारीले बताए । ‘यसअघि नेपालबाट मास्क निर्यात हुँदैनथ्यो,’ उनले भने, ‘कोरोना भाइरसका कारण निर्यात भइरहेको छ ।’

बजारमा अहिले कारोना भाइरसको संक्रमणबाट बच्न ‘एयर फिल्टर मास्क’ को माग बढी छ । डेढ महिनादेखि बजारमा भाइरस फिल्टर गर्ने ‘एन–९५’ मास्कको अभाव भएको सर्जिकल व्यवसायी बताउँछन् । तर दुई सातायता पेपर (डिस्पोजेबल) मास्कको समेत अभाव देखिन थालेको छ ।

नेपालमा तीन उद्योगले मास्क उत्पादन गरिरहेका छन् । बनेपाको साँगामा सञ्चातिल साँगा क्लिन सिटी उद्योगले दैनिक ५ हजारदेखि १० हजार थानसम्म नर्मल मास्क उत्पादन गर्छ । काठमाडौंको बौद्धस्थित उद्योगले दैनिक तीन हजार थान नर्मल मास्क उत्पादन गर्छ । बुटवलमा रहेको उद्योगले कपडाको कटन मास्क उत्पादन गर्छ । यी उद्योगको दैनिक क्षमता साढे १३ हजार थानसम्म मास्क उत्पादन छ ।

अहिले आफ्नो उद्योगबाट दैनिक ५ देखि १० हजार थान नर्मल मास्क उत्पादन भइरहेको साँगास्थित उद्योगका सञ्चालक शुकदेव जोशीले बताए । ‘प्रत्येक दिन १० हजार थानसम्म मास्क बनाउँदै छौं,’ उनले भने, ‘हामीकहाँ मानिसले चलाउने मेसिन छ । कहिले कामदार हुन्छन्, कहिले हुँदैनन् । तर पनि मागअनुसार मास्क बनाइरहेका छौं ।’ मागअनुसार नेपाल सरकारलाई एक लाख थान र स्वास्थ्य विभागलाई २५ हजार थान मास्क बिक्री गरिएको उनले जानकारी दिए । उद्योगले खुद्रा व्यापारी, विद्यालय र सर्जिकल डिलरलाई पेपर मास्क पनि बिक्री गरेको उनले जानकारी दिए ।

‘हामीले सबैलाई पुर्‍याउनुपर्छ भनेर त्यहीअनुसार बिक्री गरिरहेका छौं,’ उनले भने, ‘मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) सहित प्रतिगोटा ५ रुपैयाँ मात्र लिएका छौं ।’

सर्जिकल, पेपर र एन–९५ मास्क वार्षिक ६ करोड थान हाराहारीमा आयात भइरहेको केमिकल एन्ड मेडिकल सप्लायर्स संघले जानकारी दिएको छ । ‘नेपालको उत्पादनले १/२ प्रतिशत पनि बजार धान्दैन । बजारमा मास्क अभाव भइरहँदा पनि आयात गरिरहेकाले नै यहाँको माग धानिएको हो । अब उद्योगसँग भएको कच्चापदार्थ सकिँदै छ । भइन्जेल मात्र हामी मास्क बनाउन सक्छौं,’ उनले भने । उद्योगले ७/८ महिनाअघि चीनबाट कच्चापदार्थ आयात गरेको थियो ।

‘चीनबाट तयारी मास्क आयात गर्दा १५ प्रतिशत भन्सार लाग्छ । कच्चा पदार्थ ल्याउँदा भने ३५ प्रतिशत महसुल लाग्छ,’ जोशीले भने, ‘उद्योग सञ्चालन गर्न बैंकबाट कर्जा लिनुपर्छ । व्यवसाय घाटामा गए बैंकले उल्टै २ प्रतिशत बढी ब्याज लिन्छ ।’ स्वदेशी उद्योगले बनाएको भन्दा आयात गरेको मास्क नै सस्तो भएका प्रतिस्पर्धा गर्न नसकिने उनको भनाइ छ । सरकारले स्वदेशी उद्योगका लागि सहज वातावरण बनाउनुपर्ने उनी बताउँछन् ।