'जलवायुजन्य हानिनोक्सानीको मुद्दा यो कोपमा स्थापित भएको छ'

नेपालबाट महिला, बालबालिका तथा जेष्ठ नागरिकमन्त्री उमा रेग्मीको नेतृत्वमा प्रधानमन्त्री कार्यालय, वन तथा वातावरण, कृषि, उर्जा र परराष्ट्र मन्त्रालय तथा योजना आयोगका अधिकारीहरुसहित जलवायु परिवर्तनका क्षेत्रमा काम गर्ने राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाका प्रतिनिधिहरु सहभागी छन् ।

यसै छेकोमा शर्म अल शेखमा रहेका कान्तिपुरकर्मी अब्दुल्लाह मियाँले नेपालका जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी फोकलपर्सन वन तथा वातावरण मन्त्रालयको जलवायु परिवर्तन व्यवस्थापन महाशाखाका प्रमुख सहसचिव डा.बुद्धिसागर पौडेलसँग बितेको एक सातामा भएका गतिविधिमा केन्द्रित भएर कुराकानी गरेका छन् ।

कोपमा बितेको एक साता नेपालको प्रस्तुति कस्तो रह्यो ?

गएको एक साता नेपालले विभिन्न कार्यक्रम जस्तै मन्त्रीस्तरीय र अरु उच्चस्तरीय बैठक, छलफल र प्रस्तुति तथा द्विपक्षीय बैठकहरुमा सहभागिता जनाइरहेको छ र नेपालको उपस्थिति राम्रो र प्रभावकारी रहेको छ ।

नेपालले उठाइरहेका मुख्य मुद्दा के हुन् र नेपाल कोपमा कसरी प्रस्तुत भइरहेको छ ?

जलवायु महासन्धि र पेरिस सम्झौताको लक्ष्य अनुसार विश्वले एकजुट भएर काम गर्नुपर्ने छ । नेपालले एनडीसी, न्याप र एटीसी बनाइसकेको छ र यी लक्ष्य र योजनाहरुको कार्यान्वयनका लागि विश्व समुदायको सहयोग आवश्यक छ । नेपाललाई थप जलवायु वित्तको आवश्यकता छ । नेपाललाई अनुकूल र न्यूनीकरणका कार्यहरु प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गर्न प्रविधिहरुको सहज हस्तान्तरण र सहयोग आवश्यक छ । हानिनोक्सानी र अनुकूलनका साथै पर्वतीय मुद्दा र विषयमा नेपालले प्राथमिकतासाथ आफ्ना विषयहरु उठाएको छ । नेपालले पर्वतीय मुलुकहरुसँग सहयकार्य गरिरहेको छ ।

नेपाल सरकारका अधिकारीहरु कसरी प्रस्तुत भइरहेका छन् कोपमा ?

कोप २७ को क्रममा नेपालको प्राथमिकता र मुख्य विषयहरुलाई कोपको उच्चस्तरीय बैठक, जलवायु वार्ता, विभिन्न साइडलाइन बैठक र इभेन्ट्स र द्विपक्षीय बैठकहरुमा सहभागी भएर प्रस्तुत गरिएको छ । नेपाल सरकारका अधिकारीहरुले नेपालबाटै सहभागी अन्य संघ संस्थाका प्रतिनिधि र विज्ञहरुलाई साथमा लिएर नेतृत्व गरी सहभागी भैरहनु भएको छ ।

नेपाल साइड इभेन्ट्समा बढी सक्रिय भएको देखिन्छ, आन्तरिक वार्ताहरुमा कसरी प्रस्तुत भइरहेको छ ?

नेपाल, जलवायु वार्ता र साइड इभेन्ट्स दुवैमा सक्रियताका साथ सहभागी भइरहेको छ । वार्ता प्रक्रियामा गम्भीरता र लय मिल्नुपर्ने हुन्छ र त्यसमा सबैको सहमति आवश्यक चाहिन्छ । त्यसैले त्यसमा समय लाग्छ अनि बाहिर देखिँदैन । जबकी साइड इभेन्ट्समा सबै जान सक्छन् र प्रस्तुति र छलफल बाहिर आउँछ । केही पदाधिकारीहरु वार्तामा बढी समय दिएर सहभागी हुनुहुन्छ भने केही साइड इभेन्ट्समा । विषयवस्तु अनुसार वार्तामा उपस्थिति छ । जस्तै– न्यूनीकरण, अनुकूलन, हानिनोक्सानी, पेरिस सम्झौताको धारा ६, लैंगिक समावेशिता, पारदर्शिता र ग्लोबल स्टकेटलगायत सबैमा नेतृत्व र सहनेतृत्वका साथै यी विषयहलाई सधैं फ्लो गर्ने विज्ञ साथीहरुसमेत हुनुहुन्छ । दुवैमा नेपालले राम्रो उपस्थिति जनाइरहेको छ ।

नेपालले पर्वतीय मुद्दालाई मुख्य वार्ताहरुमा खासै उठाउन नसकेको हो ?

नेपालले पर्वतीय मुद्दालाई उच्चस्तरीय बैठकका साथै वार्ता र अन्य फोरमहरुमा इन्टर्भेन्सन मार्फत कुरा गरिरहेको छ । अन्य पर्वतीय मुलुकहरु र आईसीसीआई र थर्डपोल प्रोसेससँग मिलेर कुराहरु गरिरहेको छ । यो छुट्टै एजेण्डा नभएकोले यसरी नै कुराहरु राख्नु पर्ने हुन्छ । यसले आगामी दिनमा यो विषयमा अझ बढी प्रगति हुने आशा छ ।

नेपालले हानिनोक्सानीको मुद्दामा कस्तो भूमिका खेलिरहेको छ ?

हानिनोक्सानी यस कोपमा छुट्टै एजेन्डाको रुपमा छलफल भइरहेको छ । आगामी २ वर्षमा यसमा निर्णय हुनेछ । नेपालले जी–७७ र चीन समूह तथा अति कम विकसित मुलुकहरुको समूहमा रहेर काम गरीरहेको छ । जलवायु वार्ता र साइड इभेन्ट्स र द्विपक्षीय बैठकहरुमा पनि नेपालबाट प्रतिनिधित्व गर्ने पदाधिकारीहरुले प्रभावकारी ढंगले हाम्रा कुराहरु गरिरहेका छन् ।

नेपालले यो कोपबाट के अपेक्षा गरेको छ ?

नेपालले तयारी गरे अनुसार यस कोपपछि जलवायु वित्त (फाइनान्स) को बढ्दो प्रवाह हुने र अनुकूलनमा थप प्रतिबद्धता र कार्यान्वयनमा सहयोग पुग्ने आशा गरिएको छ । हानिनोक्सानी सम्बन्धी मुद्दा यो कोपमा आएर स्थापित भएको छ । पर्वतीय मुद्दालाई अन्तर्राष्ट्रिय फोरमहरुमा छलफल भइरहेको र आगामी दिनमा उल्लेख्य प्रगति हुने आशा गर्न सकिन्छ ।

कान्तिपुर कोप–२७ कभरेज :

• कोप–२७ : अबको समय महत्त्वाकांक्षी निर्णयका लागि खर्च गर्न जलवायु वार्ताकारलाई सुझाव
• कोप २७ मा नेपालको मुद्दा- 'हिमाल पग्लिने क्रम रोकिनुपर्छ, थप नोक्सान बेहोर्ने पक्षमा छैनौं'
• कोप-२७ : मान्छे र प्रकृति जोगाउने जात्रा
• कोप-२७ : जलवायु विपद् रोक्न आवश्यक सम्झौता गर्न वार्ताकारहरूलाई विश्वनेताको ध्यानाकर्षण
• कोप–२७ : जलवायुजन्य क्षति भोग्ने देशको मुद्दा प्रमुख
• कोप २७ सुरू हुँदै : जलवायुजन्य हानि नोक्सानी सम्बोधनलाई मुख्य मुद्दा बनाउन पहलकदमी