कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: २५४

रुचिका आधारमा छानौं विषय र विद्यालय

गोविन्द पोखरेल

काठमाडौँ — कलंकीकी बिन्दिया अधिकारीले ३.८० जीपीए ल्याएर एलआरआई स्कुलबाट एसईई उत्तीर्ण गरिन् । कक्षा ११ मा उनी गुणस्तरीय र राम्रो वातावरणमा पढाइ हुने विद्यालयमा भर्ना हुन चाहन्छिन् । राजधानीका अधिकांश विद्यालयले कक्षा ११ र १२ मा गुणस्तरीय र राम्रो वातावरणमा पढाइ हुने दाबीसहितका विज्ञापन गरेका छन् । 

रुचिका आधारमा छानौं विषय र विद्यालय

विभिन्न सञ्चार माध्यममा आएका विज्ञापन देखेर उनी कुन कलेज छनोट गर्ने अन्योलमा परेकी थिइन् । अभिभावक र विषयविज्ञको सल्लाहमा उनले पहिलो चरणमा ४ विद्यालय छानिन् । तीमध्ये कुनै एउटामा भर्ना हुने उनको सोच छ । उनले रोजेका विद्यालयले गुणस्तरीय शिक्षा दिने गरेका र नतिजा राम्रो आउने गरेको उनको भनाइ छ । तर भर्ना हुन भने सजिलो छैन । यसका लागि प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण गर्नुपर्ने भएकाले उनी तयारीमा छन् । भविष्यमा चिकित्सा विज्ञान पढ्ने योजना भएकाले कक्षा ११ मा के पढ्ने भन्नेमा उनी प्रस्ट छिन् ।

एसईई उत्तीर्ण भएपछि कुन विषय लिने र कहाँ पढ्ने भन्ने विषयमा यतिबेला कतिपय विद्यार्थी र अभिभावक द्विविधामा छन् । तर त्यसका लागि सबैभन्दा पहिले विद्यार्थी स्पष्ट हुनुपर्ने हुन्छ । अभिभावकको करकापले नभई विद्यार्थीले आफ्नो रुचिको विषय छनोट गरे सफल हुन सकिन्छ । रुचिसँगै विषयको महत्त्व र सम्भावना पनि हेर्नुपर्ने विज्ञहरूको भनाइ छ ।

त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षाशास्त्र केन्द्रीय विभागकी प्राध्यापक सुशान अचार्य अभिभावकले विद्यार्थीको रुचिलाई समर्थन गर्नॅपर्ने बताउँछिन् । ‘पहिलो कुरा भनेको विद्यार्थीको इच्छा के हो भन्ने हो । इच्छा भएर मात्रै हुँदैन, त्यो विषयको मार्केट नै छैन भने के गर्ने भन्ने सवाल आउँछ । त्यस्तो अवस्थामा इन्टरडिसिप्लिनरी विषय पढ्न मेरो सुझाव हुन्छ,’ उनले भनिन् ।

भविष्यमा विज्ञान र प्रविधि लिएर पढ्ने योजना बुनेका विद्यार्थीलाई कुनै द्विविधा नभए पनि अन्य विषय छनोट गर्दा ख्याल पुर्‍याउन उनले आग्रह गरिन् । ‘आफ्नो रुचि पनि नमरोस् । पढेको विषयबाट भविष्यमा काम पाउन पनि सजिलो होस्,’ उनले भनिन् । उनी विषय छनोट गर्दा द्विविधा पर्ने विद्यार्थीहरूलाई ‘इन्टरडिसिपिलनरी विषय’ लिन सुझाव दिइन् । यी विषय लिँदा विश्वविद्यालयमा भर्ना हुने बेलामा धेरै अवसर हुने र सम्भावना पनि हुने उनले बताइन् ।

हाल विद्यालय तहअन्तर्गत राखिएको कक्षा ११ र १२ को नयाँ पाठ्यक्रममा अंग्रेजी, नेपाली र सामाजिक अध्ययन वा गणित अनिवार्य विषय हुन् भने अन्य ऐच्छिक विषय छन् । आफूले पढ्ने विषय प्रस्ट भएपछि त्यससम्बन्धी पढाइ हुने विद्यालय खोजेर विद्यार्थीहरू भर्ना हुन सक्ने विज्ञहरूको सुझाव छ ।

विद्यालय छनोट गर्दा विविध पक्षबारे ध्यान पुर्‍याउनुपर्ने हुन्छ । अध्यापन गर्ने शिक्षकको क्षमता र कार्यकौशलताबारे थाहा पाउनुपर्ने हुन्छ । त्यस्तै, विद्यालयको पुरानो नतिजा र अवस्थाबारे पनि बुझ्नुपर्छ । विद्यालयको पारदर्शिता, व्यवस्थापकीय पक्ष र अनुशासन अर्को पाटो हो । भूतपूर्व विद्यार्थीबाट पनि विद्यालयको अवस्थाबारे थाहा पाउन सकिन्छ । उनीहरूसँगको परामर्शले पनि विद्यालय, विषय छनोटमा मद्दत गर्छ । साथै भविष्यका अवसरहरूका बारेमा पनि राम्रो परामर्श मिल्नेछ ।

विद्यालय छनोटको अर्को महत्त्वपूर्ण पाटो भनेको शुल्क पनि हो । विद्यालयले लिने शुल्कअनुसार अध्यापन र गुणस्तरीयता छ वा छैन भन्ने पनि थाहा पाउनुपर्छ । यस्तै, विद्यार्थीले तिर्नुपर्ने शुल्कका विषयमा पनि अभिभावकसँग सल्लाह लिनुपर्ने हुन्छ । सबै कुरा बुझिसकेपछि विद्यार्थीले कलेज छनोट गर्न सक्छन् । काठमाडौं विश्वविद्यालयका पूर्वउपकुलपति एवं शिक्षाविद् प्राध्यापक सुरेशराज शर्मा विषय छनोट गर्दा भविष्यमा आफूले पढ्न चाहेको विषयसँग मिल्दोजुल्दो विषय लिन सुझाव दिन्छन् । ‘युनिभर्सिटीमा पढाइ हुने र रोजगारी हुने किसिमका विषय छनोट गर्दा राम्रो हुन्छ,’ उनले भने ।

विद्यालय छनोट गर्ने सवालमा सबैभन्दा धेरै टेन्सन अभिभावकलाई हुन्छ । यसमा पनि पढाइसँगै शुल्कको कुरा जोडिन्छ । पढ्न खोजेको विषय पढाइ हुने कलेजको शुल्क क्षमताले धान्न नसक्ने अवस्था भयो भने उनीहरू चिन्तित हुन्छन् । यही बेलामा उनीहरूलाई अन्य तेस्रो कलेजबाट कम शुल्कमा पढाइ हुने भनेर विद्यार्थी भर्ना गरिदिने भन्छन् । उनीहरूको त्यसैको लहलहमा लागेर आफ्ना छोराछोरीलाई भर्ना गरिदिन्छन् । तर त्यसरी छनोट गरिएको विद्यालय गलत सावित हुन सक्छ ।

पढाइ नराम्रो हुने, अनुशासन नभएको, व्यवस्थापकीय कमजोर भएको, विवादमा आइरहने विद्यालय पनि हुन सक्छन । त्यसतर्फ अभिभावकहरू सचेत हुन पनि जरुरी देखिन्छ । उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि महत्त्वपूर्ण खुड्किलो रहेको कक्षा ११ र १२ मा सिकेका उपलब्धिबाट विद्यार्थीले आफ्नो शैक्षिक भविष्य निर्धारण गर्ने भएकाले विषय र विद्यालय छनोटमा गम्भीर हुनुपर्छ ।

प्रकाशित : श्रावण १७, २०७९ १०:४३
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

पूर्वउपराष्ट्रपतिका छोरा तथा अखिल क्रान्तिकारीका महासचिव दिपेश पुनपछि सत्तारूढ माओवादीका उपाध्यक्ष तथा पूर्वसभामुख कृष्णबहादुर महरा सुन तस्करी अनुसन्धानमा पक्राउ परेका छन् । के सरकारले भ्रष्टाचारविरुद्ध शून्य सहनशीलता अपनाएकै हो त ?