अर्नेस्टोको नेपाल प्रेम
काठमाडौँ — कला सिर्जनाकै सिलसिलामा क्यानडाबाट रेजिडेन्सी कलाकारका रुपमा नेपालसम्म आइपुगेका कलाकार अर्नेस्टो डुयन्सको नेपाल बसाइ भर्खरै पाँच महिना पुग्दै छ । यद्यपि उनका लागि यो बसाइले दिएको प्रेम, सद्भाव र आममानिसको जिउने जीवनशैली जीवनकै स्मरणयोग्य पक्षमध्येका एक हुन् ।
बितेका पाँच महिनाको अवधिमा उनले नेपालको कला, संस्कृति, परम्परा, यहाँको रहनसहन र नेपालीहरूबारे थोरबहुत नजिकैबाट नियाल्ने जमर्को गरे । यसबीचमा अर्नेस्टोले आफ्नै संस्कृति र संस्कारमा रमाइरहेका आममानिस, श्रम, पसिना र मेहनतमा बाँचेका भुइँमान्छेदेखि सिर्जनाका क्षेत्र, यहाँको माहोल तथा आमकलाकारहरूको अवस्थालाई बुझिरहँदा उनलाई सबैप्रति औधी मोह बस्यो । यहाँको प्रत्येक चिजविज र मान्छेहरूसँग भेटघाट एवं अध्ययन, अनुसन्धानकै क्रममा उनले थुप्रै मान्छेहरूसँग भेटे तर प्रत्यक्ष कुराकानी गर्न उनी असमर्थ भए । किनभने उनले भेटेका मान्छेहरू र उनको भाषा फरक थियो । भाषाकै कारण यहाँका मानिस र तिनका संस्कृतिप्रति जागेको प्रेमलाई उनले उनीहरूकै सामु दर्साउन सकेनन् । यही प्रेमलाई अहिले उनले कलामार्फत अभिव्यक्त गरेका छन् ।
‘इनभिजिबल इन्टर्याक्सन्स’ शीर्षकमा पाटनढोका चाकुपाटस्थित ग्यालरी एम क्युबमा जारी अर्नेस्टोको एकल कला प्रदर्शनीमा उनले झन्डै तीन दर्जन संख्यामा प्रदर्शनरत कलाकृति र तस्बिरहरूमा उनको नेपाल प्रेम देख्न सकिन्छ । उनको कलाकृतिहरूमा मुस्कुराइरहेका आमनेपाली मानिसहरूको मुहार चित्र र तस्बिरहरू, बाटोमा कपडा सिलाएर बसेका आम मानिस, आफ्नै परिवेश तथा घरायसी काममा अभ्यस्त महिला, रीतिरिवाज र संस्कारमा रमाइरहेका नेपालीका खुसीका रङहरू प्रतिविम्बित छन् । नेपालको यिनै संस्कृति, परम्परामा रमाउने नेपालका मानिसहरूको स्वभावले आफु निकै प्रभावित भएको अर्नेस्टोले बताए । ‘मलाई नेपालका मानिसहरू एकदमै राम्रो लाग्यो’, उनले भने,‘यहाँ मानिसहरू आपसमा कुराकानी र सबै कुरा आदानप्रदान गर्ने स्वभाव निकै राम्रो लाग्यो । यहाँ प्रत्येक मान्छे र समुदायमा नयाँ-नयाँ कुरा थाहा पाउन सकिन्छ, त्यो झनै मनपर्यो ।’
अर्नेस्टो मेक्सिकोमा जन्मेका हुन् । खासमा उनी आर्किटेक्ट इन्जिनियर हुन् । आफ्नो स्नातकोत्तर अध्ययन पूरा भएपछि उनी जागिरकै क्रममा क्यानडा पुगे । क्यानडामा काम गर्दै गर्दा उनले मानिसका लागि खुसी हुन चाहिने सबै आर्थिक तथा भौतिक कुराहरू पाए । त्यसै क्रममा उनले आफ्नो जीवनको खुसी र आफूले चाहेका सबै कुराहरूको लेखाजोखा गर्न थाले । जहाँ उनले आफूले चाहेको कुरा पाउन सकेनन् । त्यसपछि भने उनी ती सबै छाडेर कला अध्ययनकै लागि बार्सिलोनातिर लागे । त्यहाँ उनले आफूभन्दा साना कलाका विद्यार्थीहरूसँग बसेर कला अध्ययनलाई जारी राखे । उनका लागि कला भनेकै मानव जीवनको सुन्दर र अभिन्न अंग हो । जहाँ उनी मानवता, खुसी र यथार्थतालाई भेट्टाउन सक्छन् । यो अनुभूति नेपाल बसाइका क्रममा अझ धेरै महसुस भएको उनले सुनाए ।
उनी कलामा ती मानिसहरूको आवाज र पहिचानलाई बुलन्द गर्न चाहन्छन्; जो असहाय, पहिचानविहीन र सहाराको खोजीमा छन् । आफ्नो जन्मभूमि मेक्सिको होस् या क्यानडा बसाइमा उनले त्यस्ता महिलाहरू तथा अन्य मानिसहरू थुप्रै देखे । ती दृश्य र विषयले छोएपछि आफ्नो सिर्जनाको मूल मुद्दालाई यसैतर्फ केन्द्रित गरेको उनको भनाइ छ । समाज र आम मानव समुदायले नदेखेका तिनै मानिसहरूको कथालाई समेट्दै नेपालमा पनि यसैलाई उनले निरन्तरता दिएका छन् । विशेषतः उनलाई समकालीन कलाप्रति झुकाव छ । यसले मानव समुदायलाई यथार्थ रुपमा प्रस्तुत गर्न सघाउने उनको मत छ ।
नेपालको कला र कला सिर्जनामा रमाउने नेपाली कलाकारहरूको जीवनशैली देखेर उनलाई निकै खुसी लाग्यो । तर कलामा आममानिसको कम पहुँच र यसमा सरकारी पक्षले दिएको न्यून प्राथमिकताले भने उनको ध्यान खिच्यो । यसमा नेपालको सिर्जना र नेपाली कलाकारहरूको भविष्य नै जटिल रहेको उनको बुझाइ छ । यसले गर्दा कलाकारहरूले आफ्नो सिर्जनाको मूल्य आममानिसको पहुँचभन्दा माथि तोकेर राख्नुपर्ने बाध्यता रहेको समेत उनले महसुस गरे । यस्तो अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै उनको सन्देश छ, ‘कला सिर्जना देशको सुन्दर पक्ष हुन् । यसमा सबै कलाकारले आपसमा सहयोग र सद्भाव राख्नुपर्छ । सरकारी तहबाट कला क्षेत्रलाई विशेष प्राथमिकतामा राखेर प्रवर्द्धन गर्नुपर्छ ।’ नेपाल बसाइ सकिनै लागे पनि उनलाई फेरि पनि नेपाल आउने मन छ । भने, ‘म नेपालीहरूलाई माया गर्छु । फेरि पनि नेपालमा फर्केर आउँछु ।’
उनको कला प्रदर्शनी माघ १८ गतेसम्म जारी रहनेछ ।
प्रकाशित : माघ १३, २०७९ १६:०२
