देश जोड्दै लोक नाटक

नेपालगन्जका कलाकारले गौतम बुद्ध सभागृहमा गरेको नाटकका सार हो यो । नेपालगन्ज क्षेत्रको लोककथालाई सुदीप पट्टेलको निर्देशनमा अभिनयमा ढालिँदा दर्शक भावुक बने । सशक्त कथावस्तु र खारिएको अभिनय रहेको नाटक प्रेम, रोमान्स, द्वन्द्वसहित सन्देशले भरिएको थियो । नाटकमा अवधि भाषाको प्रयोग गरिएको भए पनि कलाकारको अभिनयले नै कथाको सार बुझ्न दर्शकलाई कठिन थिएन । रुखो र बाँझो लाग्ने नेपालगन्जका लागि यो नाटक ऐतिहासिक बन्ने निर्देशक सुदीप पट्टेलको भनाइ थियो ।

लोककथालाई टपक्कै टिपेर स्टेजमा उतार्ने प्रदेश ५ नेपालगन्जका कलाकार मात्र भने होइनन् । यहाँ जारी राष्ट्रिय लोक नाटक महोत्सवमा आयोजक र सात वटै प्रदेशका खारिएका प्रस्तुति पालैपालो गरी दर्शकलाई नजर गराइँदै छ ।

‘भाषण र गफले मात्र संस्कृतिको बचावट हुँदैन,’ सांस्कृतिक संस्थानका वरिष्ठ नाटक प्रबन्धक प्रभाकरदेव शर्माले भने, ‘हामीले सशक्त रूपमा सात वटै प्रदेशका रैथाने संस्कृतिलाई उजागर गर्दै संस्कृति हस्तान्तरणको प्रयास पनि थालेका हौं ।’

मंगलबार प्रदर्शन गरिएको ‘ताग्मो ल्हुइज्यीन’ (नमोबुद्ध) ले पनि दर्शकलाई उत्तिकै जागरुक र जिज्ञासु बनायो । फूलमान वलद्वारा लिखित नाटकलाई निशा पाख्रिनको निर्देशनमा अभिनयमा ढालिँदा पवित्र धार्मिक स्थल नमोबुद्धको महत्त्व र प्रचारमा पनि उत्तिकै सघाएको छ । कलाकारहरूको सशक्त अभिनयले खचाखच दर्शकलाई हलचल गर्न दिएको थिएन ।

परम्परादेखि चलेको धामीझाँक्री प्रथाका विषयमा चेतना नाट्य समूहले नाटक ‘थान’मा स्थानीय कलाकारलाई मञ्चमा उतारेर सुरु भएको महोत्सव बिहीबारसम्म चल्नेछ । सुरेश पोर्तेलको लेखन निर्देशन रहेको उक्त नाटकमा प्रतिभा निखार्नका लागि स्थानीय प्रतिभाहरूले गतिलो अवसर पाएका थिए । लोक नाटक प्रदर्शनकै अर्को सिलसिलामा सुम्निामा पारुहाङले पनि किराती संस्कार र सांस्कृतिक पाटोलाई मजबुत ढंगले उजागर गर्ने प्रयास गरियो । प्रवीण पुमाको लेखनलाई किशोर अनुरागले निर्देशन गर्दै स्टेजसम्म ल्याइपुर्‍याइएको नाटकले पनि इलामे दर्शकलाई राम्रो छाप छाडेर गयो ।

सांस्कृतिक संस्थानले २५ वटा नाटकमध्ये छनोट गर्दा इलाम गन्तव्य पाएको ‘कनन हरलता’ लाई कुन्दन चौधरीले लेखन तथा निर्देशन गरेका हुन् । महाभारतको समापनपछि राजा परीक्षित कालको चित्रण यो नाटकमा गरिएको छ ।

‘राजकुमारको मल्लयुद्ध’ मा श्रीराम दाहालको लेखनलाई कृष्णभक्त महर्जनले निर्देशन गर्दै मल्लकालीन अवस्थामा राजकुमारले प्राणीहरूलाई दुःख दिने लाखेसँग युद्ध गरी मारेको कथालाई अभिनयमा ढालिएको दृश्यले पनि चर्चा बटुल्यो ।

भावीको खेललाई ‘छैंटी’ मार्फत सामाजिक चित्रण गरेका लेखक निर्देशक गणेश उपाध्यायले कर्णाली प्रदेशको कथाव्यथा पस्किए । चाँदनी मल्लले लेखेको कथामा झकेन्द्र बीसीले निर्देशन गर्दा ‘लोली सज्जा’ मा सुदूरपश्चिमको गौरा पर्वको अनुभूति मिल्थ्यो ।